مطالعات فقه تربیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی جامعة المصطفی؟ص؟ العالمیة

چکیده

اذن‌خواهی فرزند نابالغ در آیه استیذان (نور، 58) یکی از مسائل اختلافی فقه تربیتی است، برخی فقها به ظاهر آیه تمسک کرده و کودک نابالغ را مکلف دانسته و حکم مزبور را از مستثنیات قاعده عدم تکلیف کودک نابالغ شمرده‌اند و در مقابل عده دیگری از فقها، مستفاد از آیه را تکلیف والدین دانسته و بر آنان واجب نموده‌اند که استیذان را به فرزند نابالغ خود آموزش داده و آن‌ها را بر این سیره تربیت نمایند، در دلالت آیه بر استحباب اذن‌خواهی یا وجوب آن نیز اختلاف نظر پیدا کرده‌اند. تحقیق حاضر که به صورت کتابخانه‌ای و به روش توصیفی _ تحلیلی است درصدد آن است که این دو برداشت از آیه را دوباره بررسی کرده و آن را با توجه به ادله و قواعد مستفاد از آیات و روایات ارزیابی نماید نتایج ارزیابی در این پژوهش نشان می‌دهد که مکلف دانستن کودک نابالغ و مستثنی شمردن آن از قاعده عدم تکلیف کودک نابالغ صحیح نبوده و آیه درصدد بیان تکلیف‌پذیری والدین به لسان اذن‌خواهی کودک است، کما این‌که حکم مستفاد از آیه شریفه استحباب نبوده و قرائن داله بر وجوب آن دلالت دارد؛ بنابراین بر پدر و مادر واجب شده است که به کودکان نابالغ خود برای ورود به خلوت والدین، ادب استیذان را بیاموزند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Minors' Seeking Permission in Verse 58 of Ch. al-Nur according to Educational Jurisprudence

نویسنده [English]

  • Ali Saeli

Member of the faculty of Al-Mustafa University

چکیده [English]

A minor's asking for permission as evidenced in verse 58 of chapter 24 of the Quran is one of the controversial issues of jurisprudential jurisprudence. Some of the jurists have made use of the verse to argue that a minor or an underage child is duty-bound when it comes to entering his/her parents' room. According to them this is an exception to the general principle that minors are under no obligation and cannot be duty-bound. On the contrary, some other jurists hold that the verse signifies that the parents are supposed to educate their children to get their parents' permission before entering their room. Thus, the parents should teach that seeking permission is desirable or even obligatory. The present study, which uses a descriptive-analytical method and relies on library resources, seeks to re-examine these two interpretations of the verse and evaluate it according to the arguments and rules used in verses and hadiths. The evaluation results in this study shows that it is not correct to oblige a minor and to exclude him from the rule of non-obligation. The verse seeks to express the parents' obligation to teach their children to seek permission before walking into their rooms.  The verse does not signify desirability. There are indications suggesting that it is obligatory for the parents to teach them manners to respect their parents' privacy.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • permission
  • child
  • non-adult
  • discerning
منابع
1. ابن‌منظور، محمد بن مکرّم، لسان العرب، بیروت: دار صادر ، 1408.
2. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، با تصحیح عبد الرحیم ربانی شیرازی، تهران: مکتبة اسلامیه، 1403.
3. حکیم، سید محسن طباطبائی،  مستمسک العروة الوثقی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1387.
4. حلی، حسن بن یوسف،  ارشاد الاذهان، قم: مؤسسه نشر اسلامی، 1401.
5. _____________ ، تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسه آل البیت؟عهم؟، 1414.
6. خوئی، سید ابوالقاسم موسوی،  موسوعة الامام الخوئی، قم: مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی، 1419.
7. دهخدا، علی‌اکبر ، لغت‌نامه دهخدا، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1325ش.
8. راوندی، سعید بن عبدالله،  فقه القرآن، با تحقیق سید احمد حسینی، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، 1405.
9. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، با تصحیح سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: سوق الشیرازی، بی‌تا.
10.طبری، محمد بن جریر،  جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالمعرفة، 1412ق.
11.طوسی، محمد بن حسن، البیان فی تفسیر القرآن، قم: مکتب الاعلامی الاسلامی، 1409.
12.فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، قم: منشورات دار الرضی، بی‌تا.
13.کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة،‌1407.
14.مجاهد، سید محمد حائری، کتاب المناهل، قم: مؤسسه آل البیت؟عهم؟، بی‌تا.
15.مجلسی، محمدباقر ، مرآة العقول، با تصحیح سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1366.
16.جمعی از نویسندگان، موسوعة الفقه طبقاً لمذهب اهل البیت؟عهم؟، قم: مؤسسة دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت؟عهم؟، 1428.
17.نجفی، محمد حسن ، جواهر الکلام، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1394.