مطالعات فقه تربیتی

مقاله پژوهشی

انگیزه بخشی در زمینه پرورش عدالت از منظر فقه تربیتی

شجاعت علی؛ مجید طرقی؛ سید نقی موسوی

دوره 9، شماره 18 ، اسفند 1401، صفحه 7-25

https://doi.org/10.22034/mft.2023.14744.1245

چکیده

انگیزه، عاملی اســت که شخص را به انجام عمل، با میل و اراده خویش متمایل می‌سازد. معمولاً واژه انگیزش فرایندی است که موجب برانگیختگی، هدایت و احیای رفتار می‌شــود. از طرفی پرورش عدالت، یکی از اهداف بعثت ... بیشتر انگیزه، عاملی اســت که شخص را به انجام عمل، با میل و اراده خویش متمایل می‌سازد. معمولاً واژه انگیزش فرایندی است که موجب برانگیختگی، هدایت و احیای رفتار می‌شــود. از طرفی پرورش عدالت، یکی از اهداف بعثت انبیاء بوده و ایجاد انگیزه نقش مهمی در گرایش افراد به ســوی عدالت دارد. در رابطه با «انگیزه بخشی در زمینه پرورش عدالت» پژوهش مسقلی صورت نگرفته است و آثار متعددی که درباره انگیزش نگاشته شده اولاً فاقد رویکرد فقهی بوده و حکم «انگیزه بخشی در زمینه عدالت» معین نشده است. ثانیاً «روش‌های ایجاد انگیزه» نیز تبیین نشده است.هدف این مقاله،شناسایی حکم انگیزه بخشی و روش‌های ایجاد انگیزه در زمینه عدالت است.این پژوهش با روش تحلیل و اجتهاد بر مبنای قرآن و منابع روایی، به این نتایج دست یافت: بر اساس آیات قرآن اگر انگیزه لازم برای رعایت عدالت و پرورش آن در سطح جامعه نباشد، انگیزه بخشی واجب است و همه مکلفان، بایستی با ایجاد انگیزه افراد جامعه را به سوی عدالت متمایل سازند. در زمینه پرورش عدالت می‌توان به روش‌های انگیزه بخشی مانند موعظه، تشویق، انذار، تبشیر، امر و نهی تمسک جست. با توجه به ادله قرآنی و روایی، حکم این روش‌ها استحباب است اما حکم به کارگیری روش«امر ونهی» الزامی است. لذا امر و نهی کردن به عدالت لازم و ضروری است.روش‌های انگیزه بخش حاکمان ،سلاطین، وهمه مکلفان را شامل می‌شوند.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

واکاوی حق ملاقات با طفل پس ازطلاق و آثار وضعی آن از منظر فقه تربیتی

سید مهدی جوکار؛ منصور غریب پور؛ ناصر عاشوری

دوره 9، شماره 18 ، اسفند 1401، صفحه 26-50

https://doi.org/10.22034/mft.2023.10518.1132

چکیده

ملاقات فرزند بعد از طلاق از منظر فقه امامیه دارای اهمیت حقوقی و بسیاری از آثار وضعی تربیتی است که اقتضای ضرورت تربیتی ناشی از ارتباط مستمر والدین در چهارچوب مبانی فقه اسلامی و قواعد حقوقی اسلام حکم می‏کندکسی ... بیشتر

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

وظیفه‌مندی حکومت اسلامی در تربیت اقتصادی جامعه (با مطالعه موردی و مصداقی آسیب‌های اقتصادی: پول‌شویی)

محمد علی ابراهیم زاده ملایی؛ اکبر فلاح؛ علی فقیهی

دوره 9، شماره 18 ، اسفند 1401، صفحه 51-75

https://doi.org/10.22034/mft.2023.13508.1213

چکیده

«پول‌شویی» به نقل و انتقال‌های متقلبانه‌ای اطلاق می‌شود که درآمدهای نامشروع و غیرقانونی را مشروع جلوه داده تا از کشف و مصادره محفوظ بماند. گستره جرایم این پدیده‌ی پیچیده و سازمان‌یافته ـ معمولاً ... بیشتر «پول‌شویی» به نقل و انتقال‌های متقلبانه‌ای اطلاق می‌شود که درآمدهای نامشروع و غیرقانونی را مشروع جلوه داده تا از کشف و مصادره محفوظ بماند. گستره جرایم این پدیده‌ی پیچیده و سازمان‌یافته ـ معمولاً ـ ملی و بین‌المللی است که آثار منفی در ابعاد گوناگون جامعه به‌همراه دارد. حکومت اسلامی در راستای تربیت اقتصادی جامعه نیازمند اقدامات ویژه‌ای برای مبارزه با این جرم در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی است. این پژوهش، به روش توصیفی ـ تحلیلی، وظیفه‌مندی حکومت اسلامی را زدودن آثار، آسیب‌ها و تبعات منفی پول‌شویی در راستای تربیت اقتصادی جامعه دنبال می‌کند. از آنجایی که پول‌شویی منجر به انتفاع از درآمدهای نامشروع می‌شود و آثار و آسیب‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی زیادی را در جامعه اسلامی برجای می‌گذارد؛ این پژوهش با استناد و استشهاد به مقتضای ادله و قواعد عامه: «لاضرر»، «ضرورت حفظ نظام»، «حرمت اختلال نظام»، مقتضای مفاد عهدنامه مالک اشتر، مقتضای روایت مستفیضه «کُلُّکُم راعٍ و کُلُّکُم مَسؤولٌ عَن رَعِیَّتِه» و نیز ادله عقلی و نقلی ـ کتاب و سنت ـ، همچنین سیره عقلا و متشرعه و اصل ضمان ید متعاقبه بر وظیفه‌مندی الزامی حکومت اسلامی در راستای تربیت اقتصادی جامعه بر مقابله همه‌جانبه با مظاهر و مصادیق پول‌شویی تأکید دارد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

تربیت اعتقادی زوجین به صورت متقابل با رویکرد فقه تربیتی

حسن اسلام‌پور کریمی؛ ام البنین صیدانلو

دوره 9، شماره 18 ، اسفند 1401، صفحه 90-121

https://doi.org/10.22034/mft.2023.13381.1207

چکیده

هر انسانی به دنبال این است که یک زندگی سالمی را داشته باشد تا به واسطه آن استعدادهایش شکوفا شده و به سعادت برسد. عهده دار شدن تربیت زن و شوهر نسبت به یکدیگر و اینکه تکلیفی بر آنها است یکی از دغدغه‌های انسان ... بیشتر

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

امکان سنجی مشروعیت حق ورود زن و شوهر به محدوده حریم اطلاعاتی یکدیگر در فضای مجازی

احمد صابری مجد؛ محمد رسول آهنگران؛ فرزانه رستگار

دوره 9، شماره 18 ، اسفند 1401، صفحه 102-125

https://doi.org/10.22034/mft.2023.14122.1232

چکیده

حریم اطلاعاتی از جنبه‌های حریم خصوصی است و جزء قلمروی شخصی افراد به حساب می‌آید. از جنبه‌های حریم اطلاعاتی، داده‌ها و اطلاعات فرد در رسانه‌های مجازی است که مورد حفاظت قرار می‌گیرد. با توجه به آسیب‌های ... بیشتر

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

وظائف عاطفی زوجین نسبت به یکدیگر از منظر فقه تربیتی

علی نقی فقیهی

دوره 9، شماره 18 ، اسفند 1401، صفحه 126-153

https://doi.org/10.22034/mft.2023.14039.1227

چکیده

فقه تربیتی عهده دار وظائف جوارحی و جوانحی مکلفان در حیطه‌های تربیتی است. و وظائف عاطفی تربیتی زوجین از جمله آنها است. مسأله این پژوهش، تبیین وظائف عاطفی تربیتی زوجین نسبت به هم، از منظر فقه است که با روش ... بیشتر فقه تربیتی عهده دار وظائف جوارحی و جوانحی مکلفان در حیطه‌های تربیتی است. و وظائف عاطفی تربیتی زوجین از جمله آنها است. مسأله این پژوهش، تبیین وظائف عاطفی تربیتی زوجین نسبت به هم، از منظر فقه است که با روش توصیف و تفسیر تربیتی از آیات و روایات، استنباط شده است. از یافته‌های تحقیق: 1- از منظر فقهاء تمام وظائف شرعی اعم از جوانحی و جوارحی هدفمند و هماهنگ با فطرتند و در حیطه دانش فقه قرار دارند. 2- فقهاء، افعال جوانحی و جوارحی عاطفی را در گستره وظائف مکلفان مطرح کرده اند.3-محتوای متون روائی، در زمینه وظائف عاطفی زوجین بسیار متنوع است. و بر پیوند انجام این وظائف با درجات ایمان، محبت اهل بیت(ع)، معیار بهترین انسان مؤمن از امت اسلامی، رویه خُلقی انبیا، و اولیای الهی، عامل بهشت رفتن، وظیفه مندی تأمین نیازهای خود با آنها، حق همسر دانستن و بر تأثیر این وظائف بر تسخیر دل همسر و پایداری روانی شخصیتی وی، تأکید شده است. و مصادیق رفتارهای نیکو مانند: حفظ کرامت همسر، همکاری در تمام امور دنیوی و اخروی با وی، هدیه دادن، خرید نیازهای وی، آراستگی برای همدیگر، نشستن در کنار هم، سر یک سفره باهم غذا خوردن در جهت برقراری رابطه عاطفی زوجین تبیین شده است. و از رفتارهای بد مانند: سخت گیری، آزار دادن، دست درازی، خیانت، ستمگری، تهمت، ناسزاگویی، خوابیدن در خانه دیگری غیر از خانه همسر و انجام کارهای زشت دیگر که ضد وظائف عاطفی است، پرهیز داده شده اند.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

بررسی فقهی تربیت اقتصادی

حسین کارآمدپیشه؛ عبدالله انصاری

دوره 9، شماره 18 ، اسفند 1401، صفحه 151-176

https://doi.org/10.22034/mft.2023.14279.1235

چکیده

تربیت اقتصادی یکی از مسائل مهم آموزش و پرورش به شمار می‌رود و برای سلامت اقتصاد ملی هر جامعه‌ای حیاتی است. تربیت اقتصادی مبتنی بر مبانی فقهی نیز می‌تواند به رشد و سالم‌سازی اقتصادی یاری رساند و گسترش ... بیشتر تربیت اقتصادی یکی از مسائل مهم آموزش و پرورش به شمار می‌رود و برای سلامت اقتصاد ملی هر جامعه‌ای حیاتی است. تربیت اقتصادی مبتنی بر مبانی فقهی نیز می‌تواند به رشد و سالم‌سازی اقتصادی یاری رساند و گسترش عدالت اجتماعی و برخورداری عموم مردم از رفاه اقتصادی را در پی داشته باشد. بر این اساس، این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی و به منظور بررسی فقهی تربیت اقتصادی انجام شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که با تکیه بر مبانی فقهی می‌توان نوعی از تربیت اقتصادی ارائه داد که بایدها و نبایدهای رفتار اقتصادی مطابق با دیدگاه اسلام را تعیین ‌نماید . در منابع اسلامی ، سه مؤلفه مهم اقتصادی شامل تولید، توزیع و مصرف مورد توجه قرار گرفته است که محور اصلی اقتصاد اسلامی را تشکیل می‌دهد. بر اساس این سه مؤلفه می‌توان از تربیت اقتصادی مطابق با دیدگاه اسلام سخن گفت و با توجه به منابع فقهی و آثار تربیتی اقدامات لازم را به عمل آورد. تربیت اقتصادی مطابق با مبانی فقهی اسلام از ویژگی‌های متمایزی برخوردار است. در اسلام تولید و معامله هر نوع کالا و خدماتی مجاز نیست. در منابع فقهی به تلاش جهت کسب حلال و پرهیز از معامله و کسب حرام تأکید فراوان شده است. به طور کلی، کالاها و خدمات در عرصه تولید، توزیع و مصرف به دو دسته مجاز و غیر مجاز تقسیم می‌شوند که باید در تربیت اقتصادی مورد توجه قرار گیرد

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

ماهیت سحر و ابعاد تربیتی آن از منظر فقه

ریاندی ریاندی؛ جواد روحانی

دوره 9، شماره 18 ، اسفند 1401، صفحه 152-175

https://doi.org/10.22034/mft.2023.14723.1246

چکیده

سحر پدیده ای تاریخی- اجتماعی است. جادوگری در برخی جوامع یک باور موروثی است که خانواده ها و افراد قبیله آن را بر اساس نظام خانوادگی خود به یکدیگر منتقل می کنند. توجه به چیستی حقیقت سحر و حکم فقهی و آثار مترتب ... بیشتر

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

بررسی ادله فقهی اصلاح محیط عام اجتماعی و احکام برآمده از آنها از دیدگاه فقه تربیتی

هادی عجمی

دوره 9، شماره 18 ، اسفند 1401، صفحه 176-200

https://doi.org/10.22034/mft.2023.14669.1244

چکیده

هر فردی در ساعات بسیاری از زندگی، در محیط‌های عام اجتماعی حضور دارد که سبب تأثیرگذاری تربیتی قابل توجهی بر آنها دارد. از این‌رو، بررسی فقهی وظیفه‌مندی نسبت به اصلاح این محیط مباحث فقهی آن، از مسائل ... بیشتر

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

مسجدمحوری در تربیت و تبیین مبانی آن

سید عنایت الله کاظمی؛ سید نقی موسوی؛ حسن شکوری

دوره 9، شماره 18 ، اسفند 1401، صفحه 226-250

https://doi.org/10.22034/mft.2023.15453.1262

چکیده

تاریخ تعلیم و تربیت اسلامی با مسجد محوری پیوند وثیقی دارد و در مساجد، علاوه بر قرآن، دیگر شاخه های علمی تدریس می شد. مساجد در طول قرنها، کارکرد تعلیمی و تربیتی خود را با فراز و فرودهایی همچنان حفظ کرده ... بیشتر تاریخ تعلیم و تربیت اسلامی با مسجد محوری پیوند وثیقی دارد و در مساجد، علاوه بر قرآن، دیگر شاخه های علمی تدریس می شد. مساجد در طول قرنها، کارکرد تعلیمی و تربیتی خود را با فراز و فرودهایی همچنان حفظ کرده اند. امروزه نیز ایده مدارس مسجد محور در تلاش است تا مسجدمحوری را احیا و همان نقش را ایفا نماید. با این مقدمه، سؤال اصلی نوشتار حاضر این است که آیا به لحاظ دینی، مسجد محوری از مبانی استواری برخوردار هست؟ آیا مساجد موجود، ظرفیت لازم برای تبدیل شدن به مدرسه رسمی را دارند؟ آیا با وجود تربیت رسمی و مدارس دولتی، حضور مسجد- مدرسه ها در آموزش و پرورش ضرورتی دارد؟ نوشتار پیش رو در پی آن است که با روش کیفی و توصیفی -استنباطی پاسخی برای این سؤالات بیابد. در بیان مهم‌ترین نتایج تحقیق پیش رو باید گفت اولاً از دیدگاه دین استفاده از فضای مسجد برای تعلیم و تعلم قرآن و مفاد دینی، جایز بلکه مستحب است. ثانیاً می توان با رعایت شرایطی، سایر مفاد علمی را در مساجد آموزش داد. ثالثاً مدرسه مسجد محور پدیده نوپیدایی است که اثبات کارایی آن نیاز به تجربه ورزی، ثبت تجارب، مطالعات میدانی طولی و سنجش آمار و نتایج دارد. براین اساس در حال حاضر به علت فقدان زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری لازم؛ نبود سازماندهی، اهداف و راهبرد واحد و مشخص؛ کمبود نیروی انسانی ماهر و متخصص، امکان انتقال مفاد آموزشی و پرورشی از مدارس رسمی به مساجد در سطح کلان و ملی وجود ندارد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

بررسی فقهی وظایف دولت اسلامی در تربیت اعتقادی مسلمانان

محمد جعفرزاده؛ سید حسن عابدیان کلخوران؛ علی رضا عسگری

دوره 9، شماره 18 ، اسفند 1401، صفحه 300-319

https://doi.org/10.22034/mft.2023.14867.1249

چکیده

با توجه به موضوع علم فقه که رفتار اختیاری مکلفان است، پرداختن به تأثیر فقه بر تربیت به خصوص تربیت اعتقادی اهمیت پیدا می‌کند؛ از این‌رو؛ بر متولیان علم فقه لازم است عرصه‌های مهم در این زمینه را نیز مورد ... بیشتر با توجه به موضوع علم فقه که رفتار اختیاری مکلفان است، پرداختن به تأثیر فقه بر تربیت به خصوص تربیت اعتقادی اهمیت پیدا می‌کند؛ از این‌رو؛ بر متولیان علم فقه لازم است عرصه‌های مهم در این زمینه را نیز مورد توجه قرار دهند؛ چنانچه وجود آیات و روایات فراوان در تربیت اعتقادی گواه این مساله هست. اما تاکنون ورود به این عرصه به صورت منسجم از سوی پژوهشگران صورت نگرفته است؛ از این‌رو؛ تحقیق در زمینه ضروری می‌باشد. در تحقیق پیش رو به بررسی فقهی وظایف حکومت اسلامی در تربیت اعتقادی پرداخته و بر اساس آیات و روایات، ضرورت این بحث و در نتیجه اهمیت ورود فقه به این وادی؛ و در ادامه وظایف حکومت اسلامی در حوزه‌های تقنینی، آموزشی و اجرایی، مورد مطالعه قرار گرفته است. این تحقیق که به صورت توصیفی - تحلیلی انجام گرفته، تمایز بین دولت دینی و غیر دینی را در تقدم امور اعتقادی مردم دانسته و ترسیم قوانینی مطابق با بایسته‌های تربیت اعتقادی را برای حکومت واجب می‌داند و بیان می‌کند که از طریق تتبع در بایدهای عمومی فقه و همچنین تنظیم تک‌گزاره ‌های فقهی در موضوعات مختلف به اصول لازم تقنینی برای تربیت اعتقادی می‌توان رسید. همچنین با تمسک به برخی سخنان حضرات معصومین اجرای قوانین تدوین شده در حوزه تربیت اعتقادی را دومین وظیفه و رکن اصلی حکومت اسلامی معرفی می‌نماید و در انتها آموزش تربیت دینی و اعتقادی را در صدر وظایف حکومت دینی اعلان می‌کند.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

فاصله‌گذاری در ارتباطات میان‌فردی درون‌فرهنگی از منظر فقه ارتباطات غیرکلامی

مصطفی همدانی

دوره 9، شماره 18 ، اسفند 1401، صفحه 320-345

https://doi.org/10.22034/mft.2023.14805.1248

چکیده

فاصله در ارتباطات انسانی همواره حدود خاصی دارد که در فرهنگهای مختلف و گونه‌های ارتباط‌گران بر حسب موقعیت و جنسیت و امثال آن دارای پیام‌های خاصی است. از انجا که رسالت فقه هنجارگذاری در کنش‌های درون‌فردی ... بیشتر

مشاهده مقاله

روش‎های زمینه‎‎‌ساز تربیت اجتماعی فرزندان؛ حکم فقهی *

علیرضا اعرافی؛ جواد ابراهیمی

دوره 4، شماره 8 ، اسفند 1396، ، صفحه 115-140

چکیده

بخش مهمی از فرایند تربیت، استفاده از روش‎های تربیتی مناسب در ساحت‎های مختلف است. از این رو، در تربیت کودکان، روش‎های کارآمد تربیتی از جمله‎ روش‎های زمینه‎ساز تربیت اجتماعی اهمیت فراوانی دارد. ... بیشتر

روش‎های تأدیب کودک از نظر فقه و روان‌شناسی *

ابوذر صانعی

دوره 4، شماره 8 ، اسفند 1396، ، صفحه 91-114

چکیده

تأدیب با توجه به موارد کاربرد آن نزد فقیهان برای دو معنا استعمال شده است. «تربیت همراه با تنبیه»، به عنوان وظیفه والدین و معلم یا «تأدیب مترادف». با تعزیر، با توجه به این نکته، سؤال اصلی این ... بیشتر

بررسی شرایط و ویژگی‎های مطلوب قاضی از دیدگاه فقه تربیتی *

اکبر ترابی شهرضایی

دوره 5، شماره 10 ، دی 1397، ، صفحه 53-76

چکیده

دین اسلام برای نجات بشر از گمراهی، از ظلمت و جهالت آمده است. اساس این دین بر تربیت بشر و هدایت او به سوی سعادت و کمال است. پرورش استعدادهای مادی و معنوی انسان و خارج کردن آنها از حالت بالقوه و استعداد به ... بیشتر

مبانی فقهی وجوب تربیت *

عابدین مومنی؛ محمدابراهیم کلباسی

دوره 4، شماره 8 ، اسفند 1396، ، صفحه 141-168

چکیده

تربیت از مهم‌ترین دستورهای خداوند متعال به بندگان است و وظیفه اصلی والدین نسبت به فرزندان‌شان محسوب می‌شود. اما در متون فقهی، کمتر اثری از آن دیده می‌شود و تنها در لابه‌لای مباحث ولایت و حضانت به اختصار ... بیشتر

بررسی فقهی-تربیتی ورود به منزل مسکونی*

سعید ابراهیمی؛ عارف بشیری؛ زهرا بابازاده

دوره 4، شماره 8 ، اسفند 1396، ، صفحه 7-34

چکیده

ورود به منزل مسکونی-اعم از شخصی یا دیگری - یکی از مسائل مهمی است که شرع‎ مقدس در بیان آداب و احکام آن اهتمامی ویژه داشته است. احکامی همچون استیذان، استیناس، تسلیم، عدم‎ تجسس، حفظ امانت در نگاه، بخشی ... بیشتر

تعداد دوره‌ها	13
تعداد شماره‌ها	24
تعداد مقالات	177
تعداد نویسندگان	215
تعداد مشاهده مقاله	86,193
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	13,722
نسبت مشاهده بر مقاله	486.97
نسبت دریافت فایل بر مقاله	77.53
-----------------------------------------
تعداد مقالات ارسال شده	455
تعداد مقالات رد شده	135
درصد عدم پذیرش	30
تعداد مقالات پذیرفته شده	50
درصد پذیرش	11
تعداد پایگاه های نمایه شده	18
تعداد داوران	24

دوره 9 (1401)

دوره 8 (1400)

دوره 7 (1399)

دوره 6 (1398)

دوره 5 (1397)

دوره 4 (1396)

دوره 3 (1395)

دوره 2 (1394)

دوره 1 (1393)

دوره 04 (1388)

دوره 03 (1387)

دوره 02 (1386)

دوره 01 (1384)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان