نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری گروه فقه تربیتی، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران
2 گروه فقه تربیتی، مجتمع عالی فقه، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران
3 استاد فقه و اصول حوزه علمیه و هیئت علمی جامعة المصطفی العالمیة
چکیده
اسلام، بر بنیان عقاید دینی استوار است و زیربنای بعد تربیت دینی، پرورش اعتقادات اصول دین است. تربیت اعتقادی، فرایند آموزش اعتقادات به‌متربی و مجموعه اقداماتی است که مربی برای شکلدهی نظام باورها، اقناع فکری، ایجاد بینش، گرایش و پذیرش قلبی و التزام درونی در متربی، انجام میدهد. از این رو، یکی از ساحات تربیت اسلامی، تربیت اعتقادی است. تربیت اعتقادی، وظیفه همه عوامل تربیتی، به‌ویژه حکومت اسلامی است. این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی به‌بازخوانی وظایف نظارتی حکومت اسلامی در قبال تربیت اعتقادی شهروندان مسلمان پرداخته و بر اساس روش شناسی فقهی، روشن کرده است که بر حکومت اسلامی واجب است بر امور تربیتی، به‌ویژه تربیت اعتقادی شهروندان، نظارت داشته باشد. وجوب نظارت حکومت اسلامی، از نوع وجوب عینی و توصلی است. اگر نظارت بر تربیت اعتقادی، مقدماتی لازم داشته باشد، فراهم‌آوری آن‌ها بر حکومت اسلامی واجب است. حکومت اسلامی، در امر نظارت، باید عدالت را رعایت کند. چنانچه حکومت با اختیار، وظایف خود را به‌فرد و یا افراد دیگری مانند سازمان‌های غیردولتی، تفویض کند، بر حکومت لازم است، افراد و سازمان‌هایی را که به‌مسئولیتشان عمل‌نکرده‌اند، مورد بازخواست، قرار دهد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Supervisory Duties of the Islamic Government in the Religious Education of Muslim Citizens
نویسندگان [English]
- Hamidreza Javadi Nodoushan 1
- majid toroghi 2
- Hasan Shakoori 3
1 Ph.D. student in the Department of Educational Jurisprudence, Al-Mustafa International University, Qom, Iran
2 Department of Educational Jurisprudence, Higher Complex of Jurisprudence, Al-Mustafa - Al-Alamiya University, Qom, Iran
3 Professor of Jurisprudence and Principles at the Qom Seminary, Al-Mustafa International University, Qom, Iran
چکیده [English]
Islam is based on religious beliefs and the foundation of religious education is the cultivation of fundamental beliefs. Religious education is the process of teaching beliefs to the learner and a set of actions that the educator performs to shape the system of beliefs, intellectual persuasion, insight creation, inclination, and internal commitment in the learner. Therefore, one of the areas of Islamic education is religious education. Religious education is the duty of all educational factors, especially the Islamic government. This research, using a descriptive-analytical method, revisits the supervisory duties of the Islamic government in the religious education of Muslim citizens and based on the methodology of Islamic jurisprudence, clarifies that the Islamic government is obligated to supervise educational matters, especially the religious education of citizens. The obligation of supervision by the Islamic government is of a mandatory and consequential nature. If supervision of religious education requires necessary prerequisites, providing them is obligatory for the Islamic government. In matters of supervision, the Islamic government must observe justice. If the government delegates its duties to individuals or other entities such as non-governmental organizations, it is necessary for the government to hold accountable those individuals and organizations that have not fulfilled their responsibilities.
کلیدواژه‌ها [English]
- supervision
- duty
- education
- religious education
- Islamic government
- ابن فارس، احمد بن زکریا، معجم مقاییس اللغه، بیروت، دارالفکر1399.
- ابن اثیر، مبارک بن محمد، النهایه فی غریب الحدیث، دارالتفسیر، 1384.
- اخوان کاظمی، بهرام، نظارت در نظام اسلامی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1391.
- اعرافی، علی‌رضا، موسوی، سید نقی، تربیت اعتقادی از منظر فقه، کاوشی نو در فقه اسلامی، شماره 2، 1392.
- ایزدهی، سیدسجاد، مبانی فقهی نظارت برقدرت از دیدگاه امام خمینی )، عروج، 1390.
- انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، ناشر 1387.
- بحرالعلوم، سید محمد، بلغة الفقیه، تهران، مکتبه الصادق، 1403.
- تبریزی، میرزا جواد، ارشاد الطالب الی التعلیق علی المکاسب، دار الصدیقه الشهیده، 1384.
- جوادی آملی، عبدالله، ولایت فقیه، قم، اسراء، 1378.
- حسینی زبیدی، سید محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت، دارالفکر.
- دهخدا، علی اکبر، لغت‌نامه دهخدا، مؤسسه چاپ وانتشارات دانشگاه تهران، 1377.
- داودی، محمد، حسینی زاده، سید علی، سیره تربیتی پیامبر و اهل‌بیت، پژوهشکده حوزه و دانشگاه سمت، 1398.
- دشتی، محمد، ترجمه نهج البلاغه، موسسه تحقیقاتی امیرالمومنین% قم، امیرالمومنین%، 1391.
- راغب، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، الدارالشامیه، 1416.
- رازی، عبدالقادر، مختار الصحاح، بیروت، صیدا، 1420.
- زحیلی، وهبه بن مصطفی، الوجیز فی اصول الفقه، بیروت، دار الفکر المعاصر، 1419.
- شفیعی، مرتضی، شئون و اختیارات ولی فقیه، کنگره 1378.
- صرامی، سیف الله، حسبه یک نهاد حکومتی، انتشارات بوستان کتاب، 1377.
- عمید زنجانی، عباس‌علی، نظارت براعمال حکومت و عدالت اداری، تهران، دانشگاه تهران، 1389.
- حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، انتشارات کتابچی، 1386.
- خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در دیدار جمعی از پاسداران، 6/11/ 1371.
- هادوی تهرانی، مهدی، ولایت و دیانت، موسسه فرهنگی خانه خرد، 1387.
- قاضی، سید ابوالفضل، بایسته‌های حقوق اساسی، تهران، میزان، 1383.
- قرائتی، محسن، تفسیر نور، مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن، 1383
- کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء، قم، بوستان کتاب، 1422.
- کرکی، علی بن حسین، رسائل کرکی، کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی)، 1368.
- گروهی مولفان، المعجم الوسیط، نشر صادق، 1387.
- مقدس اردبیلی، احمد، مجمع الفائدة والبرهان، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به‌جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1379.
- موسوی خویی، سید ابوالقاسم، مبانی تکمله المنهاج الصالحین، ناشر: خرسندی، 1393.
- مصباح یزدی، محمد نقی، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، مؤسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی، 1394.
- میرباقری، سید محمد مهدی و دیگران، فقه حکومتی از منظر شهید صدر ) با مروری برویژگی فقه نظامات، راهبرد فرهنگ، س9، ش36، 1395.
- موسوی همدانی، محمد باقر، ترجمه تفسیر المیزان فی تفسیر القرآن، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1378.
- مکارم شیرازی، ناصر، ودیگران، تفسیر نمونه، دارالکتب العلمیه، 1365.
- محمد بن مکرم، ابن منظور، لسان العرب، بیروت، دارصادر، 1414.
- منتظری، حسین علی، مبانی فقهی حکومت اسلامی، تهران، انتشارات سرای، 1379.
- مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، انتشارات اسلامیه، 1386.
- موسوی خمینی، سید روح الله، کتاب البیع، تهران: مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی، 1379.
- نراقی، احمد، عوائد الایام، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1375ش.
- نایینی، محمد حسین، تنبیه الامة و تنزیه الملة، قم، بوستان کتاب، 1382.
)