نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
1 دکتری گروه علمی فقه تربیتی، جامعة المصطفی
2 العالمیه، قم، ایران
چکیده
هدف از مجازات در نظام کیفری اسلام، تنهاحذف و یا واداشتن مجرم به‌ترک جرم، نیست، بلکه هدف از تشریع و اجرای آن، بازدارندگی، تربیت و تشویق دیگران و اجتماع نیز هست. این بُعد از مجازاتها اگرچه در فقه به‌صورت پراکنده مورد اشاره قرار گرفته است. با توجه به‌اهمیت و نقش تربیت و بازدارندگی در صلاح و سعادت اجتماعی، لازم است به‌صورت متمرکز و پررنگ، بررسی و تحلیل شود.
در این نوشتار تلاش شده آثار مجازاتها با روی‌کرد فقهی- تربیتی، گزارش و تحلیل شود. البته مجازاتها در نظام کیفری اسلام به‌سه بخش، تقسیم می‌شود؛حدود، قصاص و تعزیرات. مستندات نشان می‌دهد در تمام این موارد، یکی از هدف‌ها حفظ نظم، امنیت و صیانت از حریم اجتماعی است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A Jurisprudential Analysis of the Socio-Educational Effects of Punishments
نویسنده [English]
- Abdullah Gohari tale 1 2
1 PhD in Educational Jurisprudence, Al-Mustafa International University, Qom, Iran
2
چکیده [English]
The objective of punishment in the Islamic criminal justice system is not merely to eliminate or deter the offender from committing crimes, but also to deter others, educate, and encourage both individuals and society. This aspect of punishments, although mentioned sporadically in jurisprudence, requires focused and prominent examination and analysis, given the importance and role of education and deterrence in social well-being and prosperity.
This paper attempts to report and analyze the effects of punishments with a jurisprudential-educational approach. Punishments in the Islamic criminal justice system are divided into three categories: Hudud (prescribed punishments), Qisas (retribution), and Ta’zir (disciplinary punishments). Evidence indicates that in all these cases, one of the goals is maintaining order, security, and protecting the social fabric.
کلیدواژه‌ها [English]
- Criminal Punishments
- Education
- Social Expediency
- People’s Lives
- Order and Security
- ابن بابویه، محمدبن علی(صدوق)، الخصال، ترجمه، کوه‌کمره‌ای، نشر کتابچی، چاپ هشتم، تهران، 1377 ش.
- ابوالحسینی، رحیم، «اجرای علنی مجازاتها از دیدگاه حقوق اسلام»، رواق اندیشه، شماره 6، اسفند 1380 ش.
- اردبیلی، مقدس، احمد، مجمع الفائده والبرهان، موسسه نشر اسلامی، قم، چ اول، 1414ق.؛
- اعرافی، علی‌رضا، درس خارج فقه تربیتی، قم، 15/ 2/ 1388ش.
- امام خمینی، سید روح الله، تحریرالوسیله، مترجم: سیفی مازندرانی، علی اکبر سیفی، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1415ق.
- امام خمینی، سید روح الله، کتاب البیع، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام، تهران، 1379.؛
- انصاری، قدرت الله و دیگران، تعزیرات از دیدگاه فقه و حقوق جزا، پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی، قم، 1385ش.
- آمدی، عبدالواحد تمیمی، غرر الحکم و دُرر الکلم، مصحح: درایتی، مصطفی، دفتر تبلیغات، قم، چاپ اول: 1366ش.؛
- باقری، خسرو، نگاهی دوباره به‌تربیت اسلامی، تهران، مدرسه، تهران، چاپ سیزدهم: ۱۳۸۵ش.
- بناری، علی همت، «درآمدی بر تحلیل تربیتی احکام فقهی عرصه‌ای نو در تعلیم و تربیت اسلامی»، مطالعات فقه تربیتی، شماره7، بهار و تابستان ش1396.
- تبریزی، میرزاجواد، أسس الحدود و التعزیرات، دفتر مؤلف، قم، چاپ اول 1417ق.
- حر عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعة، مؤسسة آل‌البیت (ع)، قم، چاپ اول: 1409ق.
- خسروشاهی، قدرت الله، فلسفه قصاص از دیدگاه اسلام، بوستان کتاب، قم، چاپ اول: 1380ش.
- خوئی، سید ابوالقاسم، مبانی تکملة المنهاج، جامعه بغداد، 1371ش.
- راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، دفتر الکتاب، قم، چاپ دوم: 1404ق.
- زجاجی، حمیدرضا .مالمیر، محمود، «مطالعة تعزیرات منصوص شرعی در فقه و حقوق کیفری ایران»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال هفتم، شماره بیست وهفتم، تابستان 1398ش.
- شهید اول، محمد، القواعد و الفوائد، کتابفروشی مفید، قم، چاپ اول: 1400ق.
- شهید ثانی، زین الدین عاملی، الروضة البهیة، کتابفروشی داوری، قم، چاپ اول: 1410ق.
- شهید ثانی، زین الدین عاملی، مسالک الافهام، موسسه المعارف الاسلامیه، قم، چاپ ۱۴۲۳ق.
- طارمی، محمدحسین، «کاوشی نو در مجازات اعدام»، معرفت، شماره 118، مهر 1386ش.
- طباطبایی، سید علی، ریاض المسایل، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، چاپ اول: 1418ق.
- طوسی، محمدبن حسن، تهذیب الاحکام، به‌کوشش سید حسن موسوی، تهران، 1407ق.
- طوسی، محمد بن‌حسن، الاستبصار، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1390ق .
- طوسى، محمدبن حسن، الخلاف، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1407ق.
- علامه حلّی، جعفر‌بن حسن، مختلف الشیعة، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم: چاپ دوم: 1413ق.
- علامه حلّی، جعفر‌بن حسن، نهایة الإحکام، مؤسسه آل البیت (ع) قم، چاپ اول: 1419ق.
- کلینی، محمدبن یعقوب، أصول الکافی، ترجمۀ محمدباقر کمره‌ای، اسوه، قم، چاپ سوم: 1375ش.
- گلپایگانی موسوی، محمدرضا، مجمع المسایل، نشر دارالقرآن الکریم، قم، چاپ دوم: 1409ق
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول: 1403ق.
- محقق حلّی، جعفر‌بن حسن، شرایع الاسلام، تحقیق: عبدالحسن علی بقال، اسماعیلیان، قم، چاپ دوم 1408ق.
- مجلسی اول، محمدتقی، روضة المتقین، بنیاد فرهنگی کوشانپور، تهران، چاپ 1406ق.
- معرفت، محمدهادی، تعلیق و تحقیق عن أمهات مسایل القضاء، (ضمیمه شرح تبصرة المتعلمین آغاضیاء عراقی) قم، چاپ اول، بی‌تا.
- مکارم شیرازی و هم‌کاران، ناصر، تفسیر نمونه، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ اول 1374ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تعزیر و گستره آن، مدرسه امام علی‌بن ابی طالب(ع) قم، چاپ اول: 1383ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، انوار الفقاهة، مدرسه امام علی‌بن ابی طالب(ع)، قم، چاپ 1425ق.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ هفتم، 1404ق.
- نجفی توانا، علی، نابهنجاری و بزهکاری کودکان و نوجوانان، تهران، آموزش و سنجش، 1385ش.
- نوری، میرزاحسین، مستدرک الوسائل، مؤسسة آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1408ق.
وجدانی فخر، قدرت الله، الجواهر الفخریة، نشر سماء قلم، قم، ۱۳۸۳ش.
)