مطالعات فقه تربیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فقه تربیتی، مجتمع آموزش عالی فقه، جامعه المصطفی العالمیه، ایران

2 گروه علوم تربیتی، مجتمع آموزش عالی علوم انسانی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران

10.22034/mft.2023.16450.1287

چکیده

«آموزش الکترونیکی»، به عنوان یکی از ثمرات توسعه دانش الکترونیک، نقش چشم‌گیری در پیشرفت فرایند آموزش داشته است. «آموزش الکترونیکی»، به معنای فرایند یاری‌رسانی به متربّی، با بهره‌گیری از دانش و ابزارهای الکترونیکی، جهت شکوفاسازی ظرفیت‌های انسانی یا اصلاح صفات و رفتار او، شامل مجموعه مراحل طولی و فعالیت‌های عرضی بوده که حسب شرایط بیرونی و ویژگی‌های درونی، آثار مثبت و پیامدهای منفی در پی دارد.
«آزمون الکترونیکی» به عنوان یک فعالیت ذیل مرحله «ارزیابی الکترونیکی»، همواره جایگاه قابل توجهی در فرایند «آموزش الکترونیکی» داشته است. این فعالیت مهم، چالش‌ها و آسیب‌های خاص خود را داشته که یکی از مؤثرترین این چالش‌ها، «اضطراب» است.
گرچه در زمینه موضوع‌شناسی، آثار و مستندات مستقل متعددی، پیرامون «اضطراب» و «آزمون الکترونیکی» وجود دارد؛ اما پژوهشی مستقل در زمینه تحلیل فقهی اضطراب و ارائه راهکارهای تربیتی جهت اصلاح یا کاهش آسیب‌های اضطراب در آزمون الکترونیکی یافت نشد.
اضطراب، وصف یا حالتی است که مستقلاً نمی‎تواند موضوع حکم شرعی باشد؛ اما افعالی مانند تحمیل و تحمّل اضطراب، قابل بررسی فقهی با دو رویکرد فقه فردی و حکومتی می‎باشد. چنانچه تحمیل و تحمّل اضطراب در آزمون الکترونیکی، مستلزم ضرر معتنا به عقلائی و عرفی یا هلاکت باشد، مستند به قاعده "لاضرر"، تحمیل و تحمّل اضطراب، حرام است؛ مگر اینکه، قواعد یا عناوین ثانویه، مانند اضطرار در این مقام، حاکم باشد.
راهکارهای عملیاتی جهت بهبود وضعیت اضطراب، در آزمون الکترونیکی و نیز کاهش آسیب‌های آن، قابل پیشنهاد است که مهم‎ترین آنها ذکر و یاد خداوند متعال است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Challenges of "E-test" and Its Solutions from the Educational Perspective of "Anxiety in E-Test”

نویسندگان [English]

  • vahid rezaei shooraki 1
  • majid toroghi 2

1 Educational Jurisprudence Department, Jurisprudence Higher Education Complex, Al-Mustafa Al-Alamiya Society, Iran

2 Department of Educational Sciences, Humanities Higher Education Complex, Al-Mustafa Al-Alamiya Community, Qom, Iran

چکیده [English]

"E-education" as one of the fruits of the development of electronic knowledge, has played a significant role in the education process. E-learning means the process of helping the educator by using knowledge and electronic tools to develop human capacities or to modify his traits and behavior, including a set of longitudinal steps and transversal activities that have positive effects and negative consequences depending on the individual’s external conditions and internal characteristics.
"E-test" as an activity below the stage of "e-evaluation" has always had a significant place in the process of "e-education". This important activity has its own challenges and negative consequences, one of the most effective of which is "anxiety". Although in the area of understanding the topics, there are many independent works and documents about "anxiety" and "e-test", there is no independent research found in the field of jurisprudential analysis of anxiety and educational solutions to correct or reduce the effects of anxiety in electronic tests. Anxiety is a state and condition that cannot independently be the subject of a Sharīʿa ruling. However, actions such as imposing and enduring anxiety can be investigated jurisprudentially with two approaches of individual and governmental jurisprudence. If imposing and enduring anxiety in an electronic test requires a rational and customary harm or death, based on the principle of ‘No harm’, imposing and enduring anxiety are forbidden; unless there are secondary rules or titles in place, such as an emergency situation. Operational solutions can be suggested to improve the state of anxiety in the electronic test and also to reduce its harm, the most important of which is the mention and remembrance of God Almighty.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Exam anxiety
  • virtual education
  • electronic education
  • educational jurisprudence
  • electronic test
قرآن کریم
ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، دار صادر، بیروت، 1414ق.
ابوالقاسمی، عباس، نجاریان، بهمن، اضطراب امتحان، علل، سنجش و درمان، پژوهشهای روان شناختی، 1378ش.
اعرافی، علیرضا، کلیات فقه التربیه، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، 1387.
الأنصاری، الشیخ مرتضى، رسائل فقهیة، مجمع الفکر الاسلامی، قم، 1414ق.
ــــــــــ، فرائد الأصول، مجمع الفکر الإسلامی، قم، 1419ق.
باقری شیخانگفشه، فرزین، عظیمی، اسماعیل، اضطراب امتحان آنلاین دانش آموزان طی همه گیری کرونا ویروس 2019، نشریه مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، 1400.
بجنوردی، سیدمحمد، قواعد فقهیه، مؤسسه عروج‌، تهران، 1401.
برزگربفروئی، مرتضی، جان بزرگی، مسعود، نیوشا، بهشته، نقش «پایبندی مذهبی» و «جنسیت» در «اضطراب امتحان»، دوفصلنامۀعلمی ـپژوهشی مطالعات اسلام و روان‌شناسی، شماره 10، 1391.
جناآبادی، حسین، ناستی زایی، ناصر، جلال زایی، سمیه، تاثیر آموزش مدیریت زمان بر کاهش اضطراب امتحان دانشجویان، نشریه آموزش پرستاری، شماره 15، 1395.
خداپرستی، فرج‌الله، فرهنگ جامع واژگان مترادف و متضاد زبان فارسی، دانشنامه فارس، شیراز، 1376.
الخراسانی، الشیخ محمدکاظم، کفایة الأصول، مؤسسة آل البیت(لإحیاء التراث، قم، 1409ق.
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، مؤسسهٔ لغت‌نامهٔ دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی دانشگاه تهران، تهران، 1377.
راد، مصطفی، راد، مجتبی، مقایسه اضطراب امتحان و عوامل اضطراب آور مرتبط با استاد: یک مطالعه کیفی، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، شماره 4، 1399.
عابدینی، احمد، نویدادهم، مهدی، دلاور، علی، واژه‌نامه تخصصی (ترمینولوژی) آموزش و پرورش، سادس، تهران، 1393.
عرب، سکینه، طباطبایی، سیدموسی، بیان فر، فاطمه، اثربخشی بازآموزی اسنادی بر سطح اضطراب امتحان و میزان کمال گرایی وسواس گونه دانش آموزان دختر دارای اضطراب امتحان، روان‌شناسی بالینی، شماره 42، 1398.
قاسم تبار، سیدنبی اله، ایراندخت فیاض، سیدعبدالله قاسم تبار، و حامد امیدی، تاثیر آوای قرآن کریم بر اضطراب پیش از امتحان دانش آموزان، نشریه تربیت اسلامی، 1392: 101-116.
کشاورزافشار، حسین، حاج حسینی، منصوره، قدیمی، سمیه، اثر گشتالت درمانی بر اضطراب فراگیر و اضطراب امتحان دانشجویان، فرهنگ مشاوره و روان درمانی (فرهنگ مشاوره)، شماره 28، 1395.
الکلینی الرازی، أبوجعفر محمّد بن یعقوب، الکافی، دارالحدیث للطباعة والنشر، قم، 1430ق.
گروه واژه‌گزینی، فرهنگ واژههای مصوّب فرهنگستان، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تهران، 1396.
محقق داماد، سیدمصطفی، قواعد فقهى‌، مرکز نشر علوم اسلامى‌، تهران 1406ق.
مصطفوی، السید محمد کاظم، القواعد الفقهیة، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین، قم، 1421ق.
مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیة، مدرسه الامام على بن ابى طالبm، قم 1370.
موسوی، فرانک، پاکزاد، زینب، صفدری، مسلم، نقش ارزشیابی الکترونیکی بر میزان اضطراب امتحان در دانش آموزان، نشریه آموزش و ارزشیابی (علوم تربیتی)، شماره 39، 1396.
میرزای رزاز، جلال الدین، محبی، زهرا، حاجی فرجی، مجید، هوشیارراد، آناهیتا، عینی زیناب، حسن، آگاه هریس، مژگان، ارتباط بین افسردگی، اضطراب، استرس و رفتار غذایی در دانش آموزان دختر، نشریه مجله دانشکده پزشکی، 1397.
النراقی، المولى احمد، مستند الشّیعة، مؤسسة آل‌البیت( لإحیاء التراث، قم، 1415ق.
نریمانی، محمد، اسلام دوست، ثریا، غفاری، مظفر، علل اضطراب امتحان در دانشجویان و راههای مقابله با آن، نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 1385: 23-41.
Al Tayeb Hassan، Fatima Abdul Rahman، Electronic Test Anxiety And Its Relationship To The Psychological Adjustment Of University Students، Journal of Positive School Psychology 6، vol9، 2023.
Alvord، Mary، and Raquel Halfond، What’s the difference between stress and anxiety? 10 28، 2019، https:/ / www،apa،org/ topics/ stress/ anxiety-difference
Costagliola، Gennaro، Filomena Ferrucci، و Vittorio Fuccella، Methods and Tools for Online Objective Testing، 2009، https:/ / www،igi-global،com/ chapter/ methods-tools-online-objective-testing/ 11929
Davison، Gerald C، Abnormal Psychology، Wiley، Toronto، 2008،
Dikmen، Melih، Test anxiety in online exams: scale development and validity، Current Psychology، 2022،
Paludan، Ann Elizabeth، Chronicle of the Chinese Emperors: The Reign-by-Reign Record of the Rulers of Imperial China، Thames and Hudson، New York، 1998.
Prakasha GS، Hemalathaa KY، Tamizh P، Bhavna B، Kenneth A، Online Test Anxiety and Exam Performance of International Baccalaureate Diploma Programme Students Under E-Proctored Exams Amid Covid-19، Problems of Education in the 21st Century 2021 79، vol6T 2021.
Russell، David R، Writing in the Academic Disciplines: A Curricular History، Southern Illinois University Press، Illinois، 2002.
Sarason، Seymour Bernard، George Mandler، A study of anxiety and learning، The Journal of Abnormal and Social Psychology، 1952.
Scace، Robert I، electronics، 25 03 2023، https:/ www،britannica،com/ technology/ electronics/ Digital-electronics
Wu، K C، The Chinese Heritage، Crown Publishers، New York، 1982