نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه فقه و مبانی حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران
2 گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگان آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران
3 گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران
چکیده
از مهم‌ترین ساحت‌های تربیت دینی، تربیت اعتقادی است. تحقق تربیت دینی جامعه، نیازمند اقدامات و فعالیت‌های گسترده و پیچیدۀ عالمان و متولیان تربیتی است. والدین، مربیان، علما، نخبگان، رسانه‌ها از جمله متولیان و عاملان اصلی تربیت در سطح اجتماع هستند؛ اما از مهم‌ترین و مؤثرترین عوامل تربیت اعتقادی، حکومت اسلامی است. این تحقیق که به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته، تمایز بین دولت دینی و غیردینی را در تقدم امور اعتقادی مردم دانسته و ترسیم قوانینی مطابق با بایسته‌های تربیت اعتقادی را برای حکومت واجب می‌داند و بیان می‌کند که از طریق تتبع در بایدهای عمومی فقه و همچنین تنظیم تک‌گزاره‌های فقهی در موضوعات مختلف، می‌توان به اصول لازم تقنینی برای تربیت اعتقادی رسید. همچنین با تمس به برخی سخنان معصومین(، اجرای قوانین تدوین‌شده در حوزه تربیت اعتقادی را دومین وظیفه و رکن اصلی حکومت اسلامی معرفی می‌نماید و در انتها آموزش تربیت اعتقادی را در صدر وظایف حکومت دینی اعلان می‌کند. با توجه به ادله، حکومت اسلامی نسبت به تربیت دینی جامعه، تکالیف الزامی دارد. حکومت اسلامی می‌تواند از طریق مجموعه اقدامات مدیریتی و فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده مستمر، سازمان‌دهی، هماهنگی، رهبری، کنترل و نظارت، تربیت دینی را در گسترۀ جامعه محقق سازد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Jurisprudential investigation of the Islamic government responsibility in religious education of Muslims
نویسندگان [English]
- mohammad jafazadeh 1
- Sayyed Hassan Abedian Kalkhoran 2
- Alireza Asqari 3
1 Department of Jurisprudence and Fundamentals of Law, Islamic Azad University Qom Branch, Qom, Iran
2 Department of Fiqh and Islamic Law, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran
3 Department of Fiqh and Islamic Law, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran
چکیده [English]
One of the most important areas of religious education is religious education. The realization of the religious education of the society requires extensive and complex actions and activities of scholars and educational officials. Parents, educators, scholars, elites, media are among the main guardians and agents of education at the community level; But one of the most important and effective factors of religious education is the Islamic government. This research, which was carried out in a descriptive-analytical method, considers the distinction between religious and non-religious government to be the priority of the people's religious affairs and considers it obligatory for the government to draw up laws in accordance with the requirements of religious education and states that through following the general requirements of jurisprudence as well as Arranging jurisprudential monographs on different subjects, it is possible to reach the necessary legal principles for religious education. Also, by adhering to some words of Masoomin (AS), he introduces the implementation of the laws compiled in the field of religious education as the second duty and the main pillar of the Islamic government, and at the end, he declares religious education at the top of the duties of the religious government. According to the evidence, the Islamic government has mandatory tasks regarding the religious education of the society. The Islamic government can realize religious education in the society through a set of management measures and continuous planned activities, organization, coordination, leadership, control and supervision.
کلیدواژه‌ها [English]
- jurisprudence
- rule of guidance
- maintenance of system
- Islamic government
- order of merit
- principle of reduction
قرآن کریم
نهج البلاغة
- ابن منظور، محمد بن مکرم،(1414) لسان العرب، دار الفکر لطباعة و النشر، بیروت، چاپ اول.
- اعرافی، علیرضا، (1395) فقه تربیتی(مبانی و پیش فرض ها) ، مؤسسه انتشارات اشراق و عرفان، قم، چاپ سوم.
- اعرافی، علیرضا، درس خارج فقه تربیتی حوزه علمیه قم،مورخه 23/10/1388 شمسی.
- اعرافی، علیرضا، درس خارج فقه تربیتی حوزه علمیه قم، مورخه 29/10/1388 شمسی.
- اعرافی، علیرضا، (1399) قواعد فقه تربیتی، تحقیق و نگارش، کاظمی، سید عنایت الله، مؤسسه انتشارات اشراق و عرفان، قم، چاپ اول.
- اعرافی، علیرضا، موسوی، سید نقی،(1395) فقه تربیتی؛ مباین و پیش فرض ها، ویراست سوم، نشر مؤسسه اشراق و عرفان، قم، چاپ سوم.
- انصاری شیرازی، قدرت الله، و دیگران،(1429) موسوعة احکام الاطفال و ادلتها، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار الیهم السلام، چاپ اول.
- آمدی، عبدالواحد،(1373) تحف العقول، انتشارات آل علی(ع)، قم، چاپ اول.
- بجنوردی، سید حسن،(1419) القواعد الفقهیة، قم، نشر الهادی، چاپ اول.
- جوادی آملی، عبد الله،(1378) ولایت فقیه، قم، انتشارات اسراء، چاپ دوم.
- جوهری، اسماعیل بن حماد،(1410) تاج اللغة و صحلح العربیة، دار العلم للمالیین، بیروت، اول.
- حر عاملی، محمد بن حسن،(1409) وسائل الشیعة، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول.
- حلی، حسن بو یوسف بن مطهر، تحریر الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیة، مؤسسه آل البیت(ع)، مشهد، چاپ اول.
- حلی، محمد بن ادریس(1410) السائر الحاوی فی تحریر الفتاوی، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، چاپ دوم.
- حمیری، نشوان بن سعید، (1420)شمس العلوم و دواء الکلام العرب من الکلوم ، دار الفکر المعاصر، بیروت، چاپ اول.
- خاکپور، حسین و همکاران،(1392) محله اخلاق زیستی، کارکردهای تربیتی امید و نقش آن در سلامت روان از دیدگاه قرآن، دوره سوم، شماره 10.
- -داوودی، محمد،(1388) تأملی بر هدف تربیت اعتقادی، دوفصلنامه علمی پژوهشی تربیت اسلامی، دوره 4،شماره9.
- دهخدا، علی اکبر،(1363) لغتنامه، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، چاپ اول.
- سید محمد حسین طباطبایی،(1374) المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمد باقرموسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم.
- شریف کاشانی، ملا حبیب الله،(1404) تسهیل المسالک إلی المدارک، قم، المطبعة العلی، چاپ اول.
- صافی گلپایگانی، علی، (1427)ذخیری العقبی فی شرح عروة الوثقی، انتشرات گنج عرفان، قم، چاپ اول.
- طرقیاردکانی، مجید، کاظمی، سید عنایتالله(1394)، رعایت توان متربی از منظر فقه و تربیت، مطالعات فقه تربیتی، شماره 25.
- طوسی، محمد بن الحسن، (1387) المبسوط فی الفقه الامامیة، مکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة، تهران، چاپ سوم.
- عاملی، زین الدین بن علی،(1409) منیة المرید فی ادب المفید و المستفید، مکتبة الاعلام الاسلامی، قم، چاپ اول.
- عاملی، زین الدین بن علی،(1420) المقاصد العلیة فی شرح الرسالة الالفیة، قم، مکتبة الاعلام الاسلامی، چاپ اول.
- عاملی، محمد بن مکی،(1417)، الدروس الشرعیة، انتشارات اسلامی وابسته به دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، قم، چاپ اول.
- عمید زنجانی، عباس علی، (1421)، فقه سیاسی، انتشارات امیر کبیر، تهران، چاپ چهارم.
- فیروزآبادی، محمد بن یعقوب(1417) قاموس المحیط، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول،
- فیومی، احمد بن محمد مقری،(بی تا) مصباح المنیر، منشورات دار الرضی، قم، چاپ اول.
- قرشی، سید علی اکبر،(1421) قاموس قرآن، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ ششم.
- کلینی، محمد بن یعقوب،( 1407) الکافی، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم.
- گروهی از نویسندگان،(1384) فلسفه تعلیم و تربیت، انتشارت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، چاپ سوم، شمسی.
- مبارک فوری، صفی الرحمن(1381) الرحیق المختوم، ترجمه محمد علی لسانی فشارکی، انتشارات احسان، تهران، چاپ اول.
- مجلسی، محمد باقر،(1408) بحار الانوار، مؤسسه الطبع والنشر، بیروت چاپ دوم.
- مصطفوی، سید حسن،(1402)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، مؤسسة الکتاب للترجمة و النشر، تهران، چاپ اول.
- ملک افضلی، محسن، قاعده حفظ نظام،(1397 شمسی) پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، قم، چاپ اول.
- موسوی خمینی، سید روح الله،(1379) صحیفه نور، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره، تهران، چاپ دوم.
- موسوی خمینی، سید روح الله(1421)، کتاب البیع، مؤسسه تنطیم و نشر آثار امام خمینی ره،تهران، چاپ اول.
- موسوی خویی، سید ابوالقاسم(1422)، موسوعة الامام الخویی، مؤسسه احیاء آثار الامام الخویی، قم، چاپ دوم.
- موسوی، سید نقی، (1391) پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، بررسی وجوب آموزش استدلالی در تربیت اعتقادی، سال بیستم، شماره 15.
- مؤمن قمی، (1425) محمد، الولایة الإلهیة الإسلامیة أو الحکومة الإسلامیة،، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، چاپ اول.
- مولودی، حسین، پایان نامه اصول و قواعد فقهی تعلیم، با راهنمایی استاد آیت الله علیرضا اعرافی، جامعة المصطفی(ص)، العالمیة، 1398 شمسی.
- مؤمنی، عابدین، کلباسی، محمد ابراهیم، (1396) مبانی فقهی وجوب تربیت، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات فقه تربیتی، قم. سال چهارم، شماره 8.
- نجفی، محمد بن حسن، (1404) جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، دار الحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ هفتم.
- نراقی، احمد(1417)، عوائد الایام، محقق: مرکز الابحاث و الدراسات الاسلامیه، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. چاپ اول.
- نوری، میزرا حسین(1408) مستدرک الوسائل و مستنبط الوسائل، مؤسسه آل البیت(ع)، بیروت، چاپ چهارم.
- نیشابوری، مسلم بن حجاج،(بی‌تا)، صحیح مسلم، دار الاحیاء التراث العربی، بیروت. چاپ سوم.
- نیکونژاد، زهرا، حسومی، ولی الله، مهندسی فرهنگی، مقاله: بررسی روش های ایجاد انگیزه دینی از منظر سیره اهل بیت(ع).
)