نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران (دانشکدگان فارابی)، تهران، ایران.
2 استاد تمام دانشگاه تهران (دانشکدگان فارابی) تهران، ایران
3 دانش آموخته سطح 3 فقه و اصول حوزه علمیه قم، قم، ایران
چکیده
«حریم اطلاعاتی» از جنبه‌های حریم خصوصی است و جزء قلمروی شخصی افراد به حساب می‌آید. از جنبه‌های حریم اطلاعاتی، داده‌ها و اطلاعات فرد در رسانه‌های مجازی است که مورد حفاظت قرار می‌گیرد. با توجه به آسیب‌های فراوانی که در فضای مجازی رابطه همسری را تهدید می‌نماید، امکان حق دسترسی و نظارت هر یک از زوجین به حریم اطلاعاتی موجود در رسانه‌های مجازی قابل طرح است. این نوشتار با توجه به مبانی لزوم رعایت حریم اطلاعاتی افراد، به مسئله چالش برانگیز تزاحم و رویارویی رعایت حریم اطلاعاتی زوجین با امکان دسترسی و ورود هر یک از آنها مبتنی بر استحکام رابطه همسری و حفظ کیان نظام خانواده می‌پردازد. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده و برآیند آن این است که بر اساس اصل اولیه، نقض حریم اطلاعاتی زوجین جایز نیست و هنگامی که رعایت چنین حریمی با حفظ رابطه همسری در تزاحم باشد، با توجه به اصل مصلحت خانواده، مدیریت و پاسداری و حسن معاشرت، حفظ رابطه همسری و تداوم موجودیت خانواده به دلیل اهم بودن، مقدم می‌گردد؛ لذا هر یک از زن و شوهر می‌توانند، نسبت به حریم اطلاعاتی یکدیگر حق ورود و دسترسی داشته و نقش نظارتی ایفا نمایند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Feasibility of the legitimacy of the husband and wife's right to access each other's information privacy in cyber space
نویسندگان [English]
- ahmad saberi majd 1
- mohamad rasoul ahangaran 2
- farzane rastegar 3
1 Doctoral student of Fiqh and Fundamentals of Islamic Law, University of Tehran (Farabi University), Tehran, Iran.
2 Full Professor, University of Tehran (Farabi University), Tehran, Iran
3 3rd level student of Fiqh and Usuls of Qom Seminary, Qom, Iran
چکیده [English]
Information privacy" is one of the aspects of privacy and is considered a part of people's personal domain. From the aspects of information privacy, personal data and information are protected in virtual media. Considering the many harms that threaten marital relations in cyber space, the possibility of each couple's right to access and monitor the privacy of information available in virtual media can be proposed. Considering the basics of the need to respect the information privacy of individuals, this article deals with the challenging issue of conflict and confrontation of respecting the information privacy of couples with the possibility of access and entry of each of them based on the strength of the conjugal relationship and maintaining the integrity of the family system. Considering the basics of the need to respect the information privacy of individuals, this article deals with the challenging issue of conflict and confrontation of respecting the information privacy of couples with the possibility of access and entry of each of them based on the strength of the conjugal relationship and maintaining the integrity of the family system. This research was carried out with a descriptive-analytical method and its result is that, according to the basic principle, it is not permissible to violate the informational privacy of couples, and when the observance of such privacy is in conflict with the preservation of the marital relationship, according to the principle of family expediency, management and custody And good company, maintenance of conjugal relationship and continuity of family existence are prioritized due to their importance; Therefore, each husband and wife can have the right to enter and access each other's privacy and play a supervisory role.
کلیدواژه‌ها [English]
- information privacy
- virtual space
- privacy
- family interests
- management and protection
- good company
- ابن‌عاشور، محمدطاهر (1420)، التحریر والتنویر، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی.
- اردبیلی، احمد، (1383)، زبدة البیان فی احکام القرآن. تهران، المکتبة الجعفریة.
- انصاری، باقر، (۱۳۸۶)، حقوق حریم خصوصی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌‌ها (سمت)، چاپ اول
- آمدی، عبد الواحد بن محمد، (۱۴۱۰)، غررالحکم و دررالکلم، قم: دارالکتاب الاسلامی، چاپ دوم
- بجنوردی، محمدحسن، (۱۴۱۰)، القواعد الفقهیه، قم: نشر الهادی
- جعفری تبریزی، محمد تقی (1378). کتاب تکاپوی اندیشه‌ها. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
- جوادى آملى، عبدالله (1375). زن در آئینه جلال و جمال، قم: مرکز نشر اسراء.
- حکمت نیا، محمود، (۱۳۹۰)، حقوق زن و خانواده، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول
- خبرگزاری صدا و سیما، نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی درایجاد مشکلات بین همسران، (iribnews.ir). رویت شده در 20/10/1401.
- خمینی، سید روح الله، (1371)، چهل حدیث، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- دهخدا، علی اکبر، (۱۳۷۰)، لغت نامه دهخدا، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ دوم
- زمخشری، محمود، (۱۴۰۷)، الکاشف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی، چاپ سوم
- سلیمانی، مرتضی و یاسر، (۱۳۹۳)، بررسی ورود به حریم خصوصی در فعالیت‌های اطلاعاتی امنیتی در چارچوب اصول و قواعد فقهی، نشریه فقه، سال بیست و یکم، شماره چهار
- صدر، محمد باقر. (۱۳۸۰). مباحث الأصول. السید کاظم الحسینی الحائری.
- طباطبائی، محمدحسین، (۱۳۹۳)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات
- طبرسی، فضل بن حسن. (بی‌تا). مجمع البیان. بی تا.
- طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، با مقدمه محمدمحسن آقابزرگ تهرانی و تصحیح احمدحبیب عاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- طوسی، محمد بن حسن. (۱۳۸۷). المبسوط فی فقه الامامیه. تهران - ایران: مکتبه المرتضویه.
- عاملی، محمد بن جمال الدین (1375)، لمعة الدمشقیه، چاپ قم، موسسه اسماعیلیان.
- عاملى، زین الدین بن على. (۱۴۱۳). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
- عیسایی، حسین. (۱۳۹۵). شایستگی‌های پاسداری (مبانی، رهیافت‌ها و کار کردها). دانشگاه جامع امام حسین (ع). مؤسسه انتشارات و چاپ.
- غروی تبریزی، علی (1407)، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، قم، انتشارات لطفی.
- فراهیدی، ابوعبدالرحمن (بی تا). العین، بی‌جا.
- فضل الله، محمدحسین، (۱۴۲۰)، تأملات اسلامیه حول المرة، بیروت: دار الملک، چاپ هشتم
- فضل‌الله، سید محمدحسین (1419)، تفسیر من وحی القرآن، بیروت، دار الملاک للطباعه و النشر.
- قدرتی، مهدیه، (۱۳۹۶)، احکام فقهی حریم خصوصی در مناسبات و روابط خانواده، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی گرایش فقه خانواده، دانشگاه الهیات قم.
- قرائتی، محسن. (۱۳۸۸). تفسیر نور. مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن.
- قهفرخی، سجاد؛ مسعودیان، مصطفی، (۱۳۹۱)، حمایت از حریم خصوصی اشخاص از منظر آیات و روایات، دوفصلنامه تخصصی پژوهش‌های میان رشته‌‌‌‌‌ای قرآن کریم، سال سوم، شماره دو
- کلینی، محمد بن یعقوب، (۱۴۰۷)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیة، چاپ چهارم
- گلپایگانی، سید محمدرضا (1412)، در المنضود، قم، دار القرآن الکریم.
- مجلسی، محمدباقر، (۱۴۰۳)، بحارالانوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ سوم
- مجلسی، محمدتقی، (۱۴۰۶)، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم: موسسه کوشانپور
- محسنی، فرید؛ قاسم زاده، فریدون، (۱۳۸۵)، حریم خصوصی در فضای مجازی با تکیه بر حقوق ایران، فصلنامه علمی پژوهشی شریف، شماره سی و چهار
- محقق سبزواری، محمدباقر بن محمدمومن. (۱۲۶۹). کفایة الأحکام. مهدوی.
- مصطفوی، حسن. (۱۳۶۰). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- معین، محمد، (۱۳۸۲)، فرهنگ فارسی، تهران: سی گل، چاپ اول
- مقدادی، محمدمهدی، (۱۳۸۵)، ریاست خانواده، تهران: روابط عمومی شورای فرهنگی اجتماعی زنان، چاپ اول
- مهدوی کنی، صدیقه، (۱۳۹۲)، اصول حاکم بر روابط اعضای خانواده، ندای صادق، سال هجدهم، شماره پنجاه و هشت
- مهریزی، مهدی، (۱۳۹۰)، شخصیت و حقوق زن در اسلام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی
- نجفی، محمدحسن. (۱۴۰۴). جواهر الکلام فی شرح الاسلام فی شرح شرائع الا سلام. تهران: مکتبه الاسلامیه.
- نقیبی، ابوالقاسم، (۱۳۸۹)، حریم خصوصی در روابط و مناسبات خانوادگی، ندای صادق، سال پانزدهم، شماره پنجاه و دوم
- نوری، حسین بن محمدتقی. (بی‌تا). مستدرک الوسائل. (مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث). مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث.
- ولی، مرضیه، (۱۳۹۴)، تبیین فقهی حقوقی حریم خصوصی خانواده، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان
- هارجی، اون، ساندرز، کریستین و دیکسون، دیویرد. (1390). مهارت‌های اجتماعی در ارتباطات میان فردی. ترجمه خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت. تهران. انتشارات رشد.
- هاشمی شاهرودی، محمود، موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع) (۱۳۹۲). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع).
- یزدان پناه، سارا، (۱۳۹۹)، حریم خصوصی اعضای خانواده نسبت به یکدیگر در حقوق ایران و فقه امامیه و اسناد بین‌الملل، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته حقوق خانواده، دانشگاه علوم قضائی و خدمات اداری قوه قضائیه
Reference
- Underwood, M., Gruninger, M., Obrst, L., Baclawski, K., Bennett, M., Berg-Cross, G., ... & Sriram, R. D. (2015). Internet of things: Toward smart networked systems and societies. Appl. Ontology, 10(3-4), 355-365.
)