مطالعات فقه تربیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه الهیات، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج

2 گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج

10.22034/mft.2023.10518.1132

چکیده

ازجمله حقوق والدین بعد از طلاق، حق ملاقات با طفل می‌باشد. ملاقات با طفل بعد از طلاق دارای آثار تربیتی فراوانی است. اهمیت این آثار طبق مبانی حقوقی و فقهی حکم می‌کند شخصی که حضانت فرزند بر عهده اوست، شرایط ملاقات با فرزند را برای طرف غیرحاضن فراهم آورد. حق ملاقات با طفل در لسان مشهور فقها از توابع حضانت است. این حق در ماده 1174 قانون مدنی به رسمیت شناخته شده و به لحاظ مبنایی، ناشی از اعمال قواعدی مانند لاحرج و لاضرر است. به‌گونه‌ای که عدم تمکین به این حق، ضمن تأذی طرف غیرحاضن و ضامن بودن ممانعت‌کننده، موجب اضرار به طفل از حیث تضییع حقوق خاص تربیتی می‏شود. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‏ای، به دنبال واکاوی فقهی مبانی لزوم استیفای حق ملاقات با طفل در زمان متارکه و ممانعت از اجرای این حق و آثار تربیتی آن نظیر: ایجاد خلأ عاطفی فرزندان، خدشه‌دار شدن شخصیت کودکان، پرخاشگری، عدم امنیت روانی کودکان و ... است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential analysis of the right to visit a child after divorce with an educational approach to its effects

نویسندگان [English]

  • seyed mahdi jokar 1
  • mansour gharyb pour 2
  • naser ashouri 2

1 Department of Theology, Faculty of Humanities, Yasouj University, Yasouj

2 Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Faculty of Humanities, Yasuj University, Yasuj

چکیده [English]

Among the rights of parents after divorce is the right to visit the child. Meeting with a child after divorce has many educational effects. The importance of these works, according to legal and jurisprudential principles, dictates that the person who has the custody of the child should provide the non-custodial party with the conditions to visit the child. The right to visit a child is one of the functions of custody in the famous language of jurists. the right is recognized in Article 1174 of the Civil Code and basically, it results from the application of rules such as(la Haraj va La Zarar). In such a way that disobeying this right, while harming the non-custodial party and being the guarantor of the obstruction, causes harm to the child in terms of violating special educational rights. This research is descriptive-analytical method and using library resources, following the jurisprudential analysis of the fundamentals of the necessity of fulfilling the right to visit a child during separation and preventing the implementation of this right and its educational effects such as: creating an emotional void in children, character impairment children, aggression, psychological insecurity of children, etc.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : visiting rights
  • jurisprudence: visiting rights
  • custody
  • divorce
  • child
  • upbringing
  • jurisprudence
-قرآن کریم
-آدامزمیلر، شرف( 1379). روانشناسی کودکان محروم از پدر،  ترجمه خسرو باقری ومحمد عطاران، تهران: تربیت.
-ابن فارس، احمد (1404ق). معجم مقائیس اللغه، قم: مکتب الاعلام السلامیه
-ابن منظور، محمدبن مکرم(1375). لسان العرب، بیروت: دار صادر
-انصاری، شیخ مرتضی ( 1428ق). فوائد الاصول، نرم افزار کتابخانه مدرسه فقاهت
-انصارى، مرتضى (بی تا)، رسائل فقهیه، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى
-امینی، علی، و همکاران(1392). مقاله مقایسه افسردگی، استرس، اضطراب، کمرویی، پرخاشگری و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان پسر تک والد و دو والد، فصلنامه پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، تهران، سال چهارم، شماره چهارم 
-بهجت، محمد تقی(1378ش). توضیح المسائل، قم: دفتر حضرت آیه الله العظمی محمدتقی بهجت.
-پوراسدی، محمد و هاشمی، مجید( 1391). مقاله بررسی پدیده طلاق و چگونگی حضانت فرزندان بعد از مفارقت، فصلنامه پلیس زن، تهران، دوره 6، شماره 16: صفه 54 – 81
-ترخان، مرتضی(1385). رساله دکتری، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
حلی، حسن بن یوسف، (1413). قواعد الاحکام، قم: منشورات رضی.
-حرّ عاملى، محمد بن حسن(1409ق). وسائل الشیعة، قم: آل البیت.
-حبیبی تبار، جوا(1394ش).گام به گام با حقوق خانواده، تهران: میزان.
-خراسانى، آخوند محمد کاظم (1413)کتاب الفراق - مقالة فی الطلاق انتشارات اسلامى قم .
-خمینی، سید روح الله(1415 ق). بدائع الدرر فی قاعدة نفی الضرر، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
-خمینى، سید روح اللّه موسوى( 1422 ق). استفتاءات، 3 جلد، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد(1412ق).المفردات فی غریب القرآن،چاپ اول، بیروت: دارالعلم.
-زحیلی، وهبه( 1409 ه ق ). الفقه الاسلامی، دمشق: دارالفکر.
-درویزه، زهرا( 1371). بررسی اثرات طلاق بر وضعیت جسمی عاطفی خانوادگی، مجله علوم انسانی دانشگاه الزهرا(س) شماره 9
--شاملو، سعید( 1378). بهداشت روانی، چاپ سیزدهمف تهران: رشد
-شربجی، بغا، الغن، علی، مصطفی، مصطفی(بی تا). فقه المنهجی علی مذهب الامام شافعی، بی جا، بی نا
-شیخ طوسى، محمد بن حسن،(بی‏تا). المبسوط، تهران: المکتبه المرتضویه.
--شولتز، دوآن( 1383). نظریه های شخصیت، ترجمه یوسف کریمی و دیگران، چاپ چهارم، تهران: ارسباران.
-صدر، سید محمد باقر(1417 ق). القواعد الفقهیه، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی.
-صدر، سید محمدباقر( 1426 ق). دروس فی علم الاصول، مرکز الابحاث و الدراسات التخصیصیه للشهید الصدر.
-لک زایی، نجف( 1393). مطالعات فقهی امنیت، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال نهمف شماره 2، ص 32-42
-لورای، برک(1384). روانشناسی رشد، ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: ارسباران.
-فراهیدى، خلیل بن احمد  (1410ق). کتاب العین، قم: هجرت.
-- فرجاد، محمد حسین(1378). آسیب شناسی اجتماعی ستیزه های  خانواده  و طلاق، تهران: منصوری.
- فیومى، احمد بن محمد مقرى (1414). مصباح المنیر، قم: منشورات دار الهجره.
-فخرالمحققین، محمد بن حسن  (1387ق). ایضاح الفوائد، قم: اسماعیلیان.
-قرائتی، محسن (1388). تفسیر نور، تهران: مرکز درسهایی از قرآن.
-طباطبایى، محمدحسین(1390). المیزان، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
-طبرسى، فضل بن حسن (1375).ترجمه تفسیر جوامع الجامع، مشهد: آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهشهاى اسلامى.
-طوسى، محمد بن الحسن‏ ( 1407ق). تهذیب الأحکام( تحقیق خرسان)، تهران، ‏دار الکتب الإسلامیه.
----------------(1377). المبسوط فی فقه الامامیة، تهران: المکتبة المرتضویة.
-طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن( 1400 ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، در یک جلد، بیروت: دارالکتاب العربی.
-عاملى، سید جواد بن محمد حسینى( بی تا). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة 11 جلد،  بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
-کلینى، محمد بن یعقوب‏( 1407). الکافی،  تهران:دار الکتب الإسلامیة.
-محقق داماد، سید مصطفی (1406). قواعد فقهی، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
-محسنی، منوچهر( 1357).جامعه شناسی عمومی، چاپ دوم، تهران: کتابخانه طهوری.
-محمدی ری شهری، محمد(1384). میزان الحکمه، قم:دارالحدیث.
-مجلسی، محمد باقر(1410). بحار الانوار، چاپ اول، بیروت: موسسه الطبع و النشر.
-مکارم شیرازی، ناصر (1371). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
-مازندرانى، ابن شهر آشوب، رشید الدین محمد بن على( 1369 ق). متشابه القرآن و مختلفه، 2 جلد، قم: دارالبیدار.
- موسوی، سید رضا(1392).روش های تربیت عاطفی از منظر قرآن و حدیث با تاکید برمحبت، رساله دکتری، دانشگاه قرآن و حدیث.
- معین، محمد (1381). فرهنگ معین،تهران، ادنا.
-نجفی، محمدحسن‌ (1981م). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: چاپ محمود قوچانی
-نجفى، کاشف الغطاء، حسن بن جعفر(1422). أنوار الفقاهة، کتاب الطلاق، نجف: مؤسسه کاشف الغطاء.
- وستا، راس( 2000). پرخاشگری کودکان، ترجمه احمد خسروی، فصلنامه اصول بهداشت روانی، پاییز و زمستان 1379، شماره 8-7