نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید عنایت الله کاظمی ¹
• حسن شکوری ²
• مجید تلخابی ³

¹ گروه فقه تربیتی جامعة المصطفی العالمیة قم

² استاد فقه و اصول حوزه علمیه و هیئت علمی جامعة المصطفی العالمیة

³ گروه فقه و اصول، مجتمع آموزش عالی فقه، جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران

چکیده

موضوع تربیت، انسان است که تکاملی تدریجی دارد؛ ازاین‌رو هم اصل تربیت کردن و هم تربیت‌پذیری و تغییر در وی، زمان‏بر و متدرج است. یکی از اصول عام تربیت، اصل رعایت تدریج است که مفاد آن انجام اقدامات تربیتی به‌‌دور از شتاب و عجله، همراه با تأنی و تدریج است. حال به‌کارگیری این اصل در فرایند تربیت، در بدو امر مستلزم بررسی مشروعیت آن است. ازاین‌رو سؤال اصلی مقاله پیش رو، چیستی مبانی و ادله دینی اصل رعایت تدریج از نگاه فقه تربیتی است که دو سؤال درباره «قلمرو این اصل در تربیت و بررسی پیامدهای عدم رعایت آن» در ادامه می‌آید. نوشتار حاضر با روش استنباطی و تحلیلی و از خلال بررسی ادله قرآنی و روایی به دنبال یافتن پاسخ به سؤالات فوق است. در بیان مهم‏ترین نتایج و یافته‌های پژوهشی باید گفت براساس حکم عقل، رعایت تدریج و پرهیز از شتاب و عجله در تربیت، رجحان عقلی دارد که به‌ملازمه، رجحان و مطلوبیت شرعی آن نیز قابل ‌اثبات است. مستفاد از ادله نقلی نیز، رجحان و استحباب رعایت تدریج در فرایند تعلیم و تربیت از سوی مربیان است که اگر عدم رعایت آن موجب اشمئزاز از اصل تربیت شود و زمینه ضلالت متربی را فراهم سازد، رعایت تدریج الزامی خواهد بود. اصل رعایت تدریج به‌جهت شمول و قلمرو، تمام ساحات تربیت را در بر می‌گیرد و در هر ساحتی هم شامل نوع محتوای تربیتی و هم روش ارائه محتوا می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• رشد طبیعی
• عادت‌دهی
• تفسیر فرامتنی
• تغییرات دفعی
• قاعده تأسی

عنوان مقاله [English]

Explanation of the Principle of Gradation in Education from the Point of View of Educational Jurisprudence

نویسندگان [English]

• sayed enayatula kazemi ¹
• Hasan Shakoori ²
• Majad Talkhabi ³

¹ Educational Jurisprudence Department of Al-Mustafa International University of Qom

² استاد فقه و اصول حوزه علمیه و هیئت علمی جامعة المصطفی العالمیة

³ Department of Jurisprudence and Principles, Jurisprudence Higher Education Complex, Al-Mustafa Al-Alamiya University, Qom, Iran

چکیده [English]

Man is the subject of education which is a time-consuming and gradual process both in terms of the one who provides it or receives it. One of the general principles of pedagogy is the principle of gradual compliance whose purpose is to carry out pedagogical activities in a slow-paced and gradual process. The application of this principle in the education process requires checking its legality at the beginning. Therefore, the main question of the article at hand is, "what are the foundations and religious proofs of the principle of gradual compliance from the point of view of educational jurisprudence"? The present study seeks to find answers to the above questions with inferential and analytical methods and through the examination of Qur'anic and textual evidence. In stating the most important research results and findings, it should be noted that based on the rule of reason, gradual compliance and avoiding haste in education is rationally preferred. Something that is rationally preferred is also desirable according to Sharīʿa. Anecdotal evidence also suggests the preference and desirability of gradual compliance in the education process by educators, and if non-compliance causes disgust with the principle of education and provides the ground for the trainee to go astray, gradual compliance will be mandatory. The principle of gradual observance in terms of inclusion and scope includes all areas of education and in each area it includes both the type of educational content and the method of presenting the content.

کلیدواژه‌ها [English]

• : natural development
• habituation
• meta-textual interpretation
• instant changes
• subordination rule