مطالعات فقه تربیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 جامعه المصطفی العالمیه

2 عضو هیئت علمی جامعة المصطفی؟ص؟ العالمیة

3 عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

10.22034/mft.2022.7380

چکیده

پرورش نظم و انضباط در کودکان و نوجوانان به منظور قاعده‌مند نمودن فعالیت‌ها و رفتارهای آنان براساس آموزه‌های اسلام، قوانین حکومت اسلامی و هنجارهای پذیرفته‌شده در جامعه بسیار حائز اهمیت است. بسیاری از مشکلات در عرصه‌های مختلف ناشی از بی‌نظمی و بی‌انضباطی است و پرورش نظم و انضباط در قشر کودک و نوجوان راه‌کار اساسی برای حل این چالش‌ است. پژوهش حاضر وظیفه‌مندی نهاد خانواده در پرورش نظم و انضباط در کودکان و نوجوانان را از منظر فقهی واکاوی می‌کند. پرسش مهم این است که تکلیف شرعی نهاد خانواده در پرورش نظم و انضباط در کودکان و نوجوانان چیست؟ برای کشف حکم این مسأله، آیات، روایات، قواعد فقهی و حکم عقل به شیوه تحلیلی و استنباطی مورد بررسی قرار گرفته است. براساس یافته‌های این تحقیق در مواردی که بی‌نظمی و بی‌انضباطی موجب ترک واجب، وقوع در حرام، پدید آمدن ضرر و زیان و یا هرج‌و‌مرج و اختلال در نظام زندگی اجتماعی گردد، پرورش نظم و انضباط در کودکان و نوجوانان بر نهاد خانواده واجب است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Responsibility of Family Institution in Fostering Discipline in Children from a Jurisprudential Point of View

نویسندگان [English]

  • sayed sakhidad mosavi 1
  • Ali saeli 2
  • Karim Khan Mohammadi 3

1 Jameatol Mostafa Al Alamia

2

3 Member of the faculty of Baqir al-Uloom University

چکیده [English]

Cultivating discipline in children and teenagers to regulate their activities and behaviors based on the teachings of Islam, the laws of the Islamic government and the norms accepted in the society is extremely important. Many problems in different areas of human life are caused by chaos, confusion and a lack of discipline. Therefore, fostering discipline in children and teenagers is the basic pathway to solve these challenges. The current research examines the role of the family institution in fostering discipline in children and adolescents from a jurisprudential point of view. The important question is: What is the religious duty of the family institution in fostering discipline and cultivating good habits in children and teenagers? In order to discover the ruling, the verses, traditions, jurisprudential teachings and the dictate of reason have been analyzed in an analytical and inferential way. Based on the findings of this research, in cases where disorder and lawlessness lead to leaving out the obligatory duty and falling into harām, as well as to damage or chaos and disruption in the social life system, it is obligatory for the institution of the family to cultivate order and discipline in children and adolescents.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • obligation
  • parents
  • education
  • training
  • discipline
  • children
قرآن کریم.
نهج البلاغه
ابن‌اثیر، مبارک بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، قم، مؤسسه مطبوعاتى اسماعیلیان، چاپ اول، بی‌تا.
ابن‌عمر الجعفی، مفضل، التوحید، بیروت، مؤسسة الوفاء، چاپ دوم، 1404-1984م.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.
اردبیلى، احمد بن محمد، زبدة البیان فی أحکام القرآن، تهران، المکتبة الجعفریة، چاپ اول، بی‌تا.
اعرافى، علیرضا، مبانى و پیش‌فرض‌ها، تحقیق و نگارش: سید نقى موسوى، قم، اشراق و عرفان، چاپ اول، 1391.
امامى، سید حسن، حقوق مدنى، تهران، انتشارات اسلامیه، بی‌تا.
انصارى شیرازى، قدرت‌الله و پژوهشگران مرکز فقهى ائمه اطهار(، موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها، قم، مرکز فقهى ائمه اطهار(، اول، 1429ق.
انصاری، مرتضى، کتاب المکاسب، قم، مؤسسه مطبوعاتى دار الکتاب، چاپ سوم، 1410ق.
انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، انتشارات سخن، چاپ اول، 1381.
بجنوردى، سید حسن موسوى، القواعد الفقهیة، قم، نشر الهادی، چاپ اول، 1419ق.
بحرانى، حسین بن محمد، الأنوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرائع، قم، مجمع البحوث العلمیة، چاپ اول، بی‌تا.
بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، بیروت، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، 1401 - 1981م.
جعفرى، محمدتقى، رسائل فقهى، تهران، مؤسسه منشورات کرامت، چاپ اول، 1419ق.
جعفریان، رسول، رسائل حجابیه، قم، دلیل ما، چاپ دوم، 1428ق.
جمعى از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت( (فارسى)، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت(، چاپ اول، بی‌تا.
خامنه‌اى، سیدعلى بن جواد حسینى، أجوبة الاستفتاءات، قم، دفتر معظم‌له، چاپ اول، 1424ق.
خوانسارى، سیداحمد، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، 1405ق.
 (امام) خمینى، روح‌الله موسوى، المکاسب المحرمة، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینىv، چاپ اول، 1415ق.
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ، 1390- 1385.
ری‌شهری، محمد، تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث، ترجمه حمیدرضا شیخی، قم، دار الحدیث، 1387.
زبیدى، محمدمرتضى حسینى، تاج العروس، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر، چاپ اول، 1414ق.
زیدان، عبدالکریم، المفصل فی أحکام المرأة و البیت المسلم فی الشریعة الإسلامیة، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1413ق.
ساروخانى، باقر، مقدمه‌اى بر جامعه‌شناسى خانواده، تهران، سروش، ششم، 1382.
سبزوارى، سید عبدالأعلى، مهذّب الأحکام، قم، مؤسسة المنار ـ دفتر حضرت آیت‌الله سبزواری، چاپ چهارم، 1413ق.
سبزوارى، محمدباقر، ذخیرة المعاد فی شرح الإرشاد، قم، مؤسسة آل‌البیت(، چاپ اول، 1247ق.
صدر، سید محمدباقر، الفتاوى الواضحة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، هشتم، 1403ق.
صدوق، محمّد بن على بن بابویه، من لا یحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه، چاپ دوم، 1413ق.
طاهرى، حبیب‌الله، حقوق مدنى، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ دوم، 1418ق.
طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه‏ موسوى همدانى، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، 1374.
طوسى، محمد بن على بن حمزه، الوسیلة إلى نیل الفضیلة، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، چاپ اول، 1408ق.
فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم، نشر هجرت، چاپ دوم، 1410ق.
قرشى، سید على‌اکبر، قاموس قرآن، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، 1412ق.
قاضی بن براج، قاضى عبدالعزیز، المهذب، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ اول، 1406ق.
کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
گلپایگانى، سید محمدرضا موسوى، الدر المنضود فی أحکام الحدود، قم، دار القرآن الکریم، چاپ اول، 1412ق.
محقق حلّى، جعفر بن حسن، شرائع الإسلام، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، 1408ق.
محمدیان، مجید، روش‌های تربیت نوجوانان و جوانان در اسلام، قم، مؤسسه فرهنگی دار ‌الهدی، ۱۳۸۸.
محمود عبدالرحمان، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، بی‌جا، بی‌تا.
مطهری، مرتضی، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران، صدرا، بی‌تا.
معرفت، محمدهادى، تعلیق و تحقیق عن أمهات مسائل القضاء، قم، چاپخانه مهر، چاپ اول، بی‌تا.
معین، محمد، فرهنگ فارسی، تهران، انتشارات امیر کبیر، چاپ هشتم، 1371.
مکارم شیرازى ناصر، تفسیر نمونه، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374.
ــــــــــــ، کتاب النکاح، قم، انتشارات مدرسه امام على بن ابى‌طالبm، چاپ اول، 1424ق.
نجفى، کاشف الغطاء، محمدحسین، تحریر المجلة، نجف، المکتبة المرتضویة، چاپ اول، 1359ق.
نووی، محیی‌الدین، المجموع، بیروت، دار الفکر، بی‌تا.