نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری مدرسی معارف رشته قرآن و متون اسلامی دانشگاه پیام نور قم
2 استادیار دانشگاه پیام نور قم
3 عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور قم
چکیده
از مباحث مهم و کاربردی در آموزه‌های تربیتی قرآن، بحث روش‌هاست و مهم‌تر از آن، شناخت آسیب‌های روش‌های تربیتی است که تعیین‌کننده ضوابط و هنجارهای حاکم بر فرایند تربیت است. این مقاله با هدف رهنمون ساختن مربیان و متربیان به هدایت صحیح قرآنی براساس روش استنادی و تحلیلی و با بهره‌گیری از محتوای غنی آیات قرآن کریم و دیدگاه‌های مفسران از فریقین، روش تربیتی قرآنی الگودهی و اسوه‌پذیری را ارائه کرده است. این امر، به حُسن اجرای تربیت قرآنی، اصلاح راهکارها و روش‌هایی که در مقام اجرا و عمل یا در بستر زمان، دچار انحراف و کج‌راهه شده‌اند، کمک شایانی می‌کند و بخشی از مشکلات اجرایی را از سر راه برمی‌دارد. از بررسی آیات، به‌دست می‌آید افراط و تفریط، ترسیم نامفهوم و گاه متناقض از الگو، مطلق‌انگاری، پیروی از تعصبات قومی، تقلیدکورکورانه و غیرمنطقی، از آسیب‌های این روش به شمار می‌آید و آموزه‌های قرآنی، فراهم‌ساختن شرایط، ملاک‌ها و معیارهای الگوها، بالا بردن شناخت و آگاهی و پیروی آگاهانه از الگوها را از راهکارهای اصلاح این آسیب‌ها می‌دانند. در این تحقیق، از آرای مفسرانی همچون: علامه طباطبائی، مکارم شیرازی، وهبه زحیلی، صادقی تهرانی و سیدقطب استفاده شده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A Study of the Problems of the Educational Method of Introducing a Role Model in the Qur'an from the Perspective of Contemporary Exegetes
نویسندگان [English]
- saeid shams 1
- Ali Saeidi 2
- Rajab Akbarzadeh 2
- Ali Reza Aqayousufi 3
1 PhD Student in Quranic Education and Islamic Texts, Payame Noor University, Qom
2 Assistant Professor of Payame Noor University of Qom
3 Assistant Professor of Payame Noor University of Qom
چکیده [English]
One of the important and practical topics in the teachings of the Qur'an is the discussion of methods, and more importantly, understanding the negative aspects of educational methods that determine the rules and norms governing the educational process. This article aims to guide educators and trainees to the correct guidance of the Qur'an and role model based on citation and analytical methods using the rich content of verses of the Holy Qur'an and the views of commentators from the two branches of faith. This will help in the proper implementation of Quranic education, correction of the strategies and methods that have not been properly implemented and practiced in the course of time. Thus, it will help reduce and do away with some of the executive problems. Extravagance, incomprehensible and sometimes contradictory depiction of the role model, absolutism, following ethnic prejudices, blind imitation and irrationality are among the challenges facing this method. The Qur'anic teachings, creating a suitable atmosphere, criteria and standards, promoting knowledge and awareness and consciously following the role models are considered as ways to address these problems. In this research, the opinions of commentators such as Allama Tabatabai, Makarem Shirazi, Wahba al-Zuhayli, Ṣādiqi Tehrani, and Seyed Qutb have been solicited.
کلیدواژه‌ها [English]
- Quran
- introducing a role model
- accepting a model
- education methods
- pathology
- educational opinions of commentators
This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
قرآن کریم
- نهج‌البلاغه (صبحی صالح).
- الزبیدی، مرتضی ، تاج العروس من جواهرالقاموس، بیروت، دارالفکر، الاولی، 1426 ق.
- ابن بابویه قمی، محمد بن علی ، الأمالی (صدوق)، تهران، کتابچی،
- ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، تحقیق علی اکبر غفاری، قم، نشر جامعه مدرسین، 1363.
- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب ، داراحیاء التراث العربی، بیروت، الثالثه، 1408ق.
- احمد بن فارس، ابی الحسین ، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1404ق.
- الزبیدی، مرتضی ، تاج العروس من جواهرالقاموس، دارالفکر، بیروت، الاولی، 1426ق.
- الهامی نیا، علی اصغر ، «رسول الله اسوه حسنه بشری»، مجله حصون، شماره 9، 1385.
- بهشتی، سیدعلی اکبر ، موانع عبرت از رخدادها، کیهان اندیشه، شماره 19635، 1389.
- پاکزاد، عبدالعلی 1390، «بررسی تحلیلی برخی از روش‌های تربیتی در قرآن»، مجله معرفت، سال بیستم، شماره 160، ص13 _ 32.
- تمیمی آمدی، عبدالواحد ، غررالحکم و دررالکلم، تصحیح رجائی، سیدمهدی، قم ، دارالکتاب الاسلامی، 1410ق.
- حاجی ده آبادی، محمدعلی ، «آسیب‌شناسی روش اسوه‌پردازی در تربیت دینی»، مجله تربیت اسلامی، شماره 6، 1380.
- حویزی، عبدعلی ابن‌جمعه ، تفسیر نورالثقلین، قم ، اسماعیلیان، چهارم، 1415ق.
- حسینی‌زاده، سیدعلی ، روش‌های تربیتی در قرآن، ج3، قم ، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، اول، 1397.
- دهخدا، علی اکبر ، لغتنامه دهخدا،تهران، چاپخانه دانشگاه تهران، 1343.
- راغب اصفهانی ، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودی، قم ، منشورات طلیعه النور، دوم، 1427ق.
- زحیلی، وهبه ، التفسرالمنیرفی العقیدة و الشریعة والمنهج، ج1 _ 15،بیروت، نشر دارالفکرالمعاصر، 1418ق .
- زمخشری، محمود ، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، تصحیح مصطفی حسین احمد، ج1، بیروت، دارالکتاب العربی، سوم، 1407ق.
- سادات فخر، سید محسن ، دائرةالمعارف قرآن کریم، ، قم ، بوستان کتاب، دوم، 1386،
- سبحانی، جعفر ، الالهیات علی هدی الکتاب والسنه والعقل، نشرالمرکزالعالمی للدراسات الاسلامیه، چاپ قدس، 1412ق.
- سلطانی رنانی، مهدی 1383، «اسوه‌پذیری و شیوه‌های آن ازمنظر قرآن کریم»، فصلنامه قرآنی کوثر، شماره 15.
- سهرابیان پاریزی، محمد 1389، «نقش تربیتی اسوه‌ها در قرآن کریم»، فصلنامه راه تربیت، سال پنجم، شماره 13.
- سیدرضی، نهج‌البلاغه صبحی صالح، ن قم، شرهجرت، 1395ق.
- سیوطی، عبدالرحمن ، الدرالمنثورفی التفسیربالمأثور، ج1 _ 6، قم، کتابخانه عمومی آیت‌الله مرعشی نجفی، نوبت اول، 1404ق .
- صادقی تهرانی، محمد ، الفرقان فی تفسیرالقرآن بالقرآن و السنة، ج1 _ 30، قم، ناشر فرهنگ اسلامی، 1406ق.
- طباطبائی، سید محمد حسین ، المیزان فی تفسیرالقرآن، ج1 _ 21، بیروت، منشورات موسسة الاعلمی للمطبوعات، 1393ق.
- عبدالباقی، محمد فؤاد ، المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم،، قم ، انتشارات اسلامی، دهم، 1390.
- فیروزآبادی، محمد بن یعقوب ، القاموس المحیط، بیروت ، دارالکتب العلمیه، اول، 1415ق.
- قائمی مقدم، محمدرضا ، روش‌های آسیب‌زا در تربیت از منظر تربیت اسلامی، ، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1390.
- قمی، شیخ‌عباس ، سفینه البحارومدینه الحکم والآثار، بیروت ،مؤسسه الوفاء ، بی‌تا.
- قطب، سید ، فی ظلال القرآن، ج1 _ 6، بیروت ،دارالشروق للنشروالتوزیع، 1425ق.
- قرطبی، محمد ، الجامع لاحکام القرآن، تهران ، نشر ناصرخسرو، اول، 1364ق.
- کدیور، محسن ، مقاله قرائت فراموش شده، وب‌سایت رسمی محسن کدیور: https: //kadivar.com/238/
- کلینی، محمدبن یعقوب ، الکافی، تصحیح غفاری، علی‌اکبر، آخوندی، محمد، تهران ، دارالکتب الاسلامیه،1407ق.
- مجلسی، محمدتقی ، روضة المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، تصحیح موسوی کرمانی، حسین، اشتهاردی، علی پناه، قم،مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانبور، چاپ قدیم، 1406ق.
- مصباح یزدی، محدتقی ، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، قم ،مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، دوم، 1372.
- مصباح یزدی، محمدتقی ، جامی از زلال کوثر، تحقیق حیدری، محمدباقر، قم ،انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی؟ره؟، شانزدهم، 1397.
- مکارم شیرازی، ناصر و دیگران ، تفسیرنمونه، ج1 _ 27، تهران ، دارالکتب الاسلامیه، 1387.
- هاشمی رفسنجانی، اکبر ، فرهنگ قرآن، قم ،بوستان کتاب، دوم، 1383.
)