نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق، گروه الهیات، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران
2 استاد جامعة المصطفی العالمیة
3 رییس مجتمع آموزش عالی علوم انسانی اسلامی و دانشیار گروه علوم تربیتی جامعه المصطفی العالمیة
چکیده
از نظر اسلام، تعلیم و تربیت امری پسندیده و واجب است. آیات نورانی قرآن و روایات شریف بر اهمیت جایگاه تعلیم و تربیت و نقش اثرگذار دو رکن مهم خانواده و حکومت در این مقوله تأکید کرده‌اند. در متون روایی، استنادات زیادی مبنی بر اثبات تکلیف و وظیفه مشترک حکومت و خانواده در امر تعلیم و تربیت وجود دارد. پرسشی که اینجا مطرح می‌شود، این است که در صورت تزاحم بین حکومت و خانواده، تقدم وظیفه‌مندی با کدام نهاد است؟ این نوشتار با روش توصیفی _ تحلیلی درصدد رسیدن به پاسخ از میان آموزه‌های اسلامی است. یافته‌های پژوهش، نشان می‌دهد که مفهوم تقدم وظیفه‌مندی در دوران طفولیت و کودکی، خاص و ویژه خانواده است و در دوران آموزش و دانش‌پذیری، حکومت هم بنابر حکم اولیه، وظیفه‌مند و مکلف، و هم براساس حکم ثانویه، همکار و قائم مقام خانواده در تعلیم و تربیت است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Priority of the Dutifulness of the Family or Government in the Education from the Perspective of Islamic Teachings
نویسندگان [English]
- Hasan mohammadpoor 1
- mohsen malek afzali 2
- ali hemat banari 3
1 Phd student in Jurisprudence and the fundaments of the Islamic law, Department of Theology, Mahallat branch, Azad university, Mahallat, Iran
2 Professor in Al-Mustafa International University, Qom, Iran
3 Head of Higher Education Complex and Associate Professor, Department of Educational Sciences, Islamic Humanities Complex, affiliated to Al-Mostafa International University, Qom, Iran
چکیده [English]
According to Islam, pedagogical education and training is recommended and obligatory. The luminous verses of the Qur'an and the noble narrations of infallible Imams emphasize the importance of the position of education and pedagogy and the influential role of the family and government in this regard as two important foundations. In the narrations, there are many citations to prove the common duty of the government and the family in the field of education and training. The question that arises here is, in the event of a conflict between the government and the family, which institution is preferred? The present article seeks to answer the question using a descriptive-analytical method. Findings show that the concept of priority of dutifulness in childhood is specific to the family, and in the period of education and pedagogy as well as acculturation, the government has both responsibility and obligation according to initial rules and it is partner and representative of the family in the matter of education and pedagogy as per the secondary rules.
کلیدواژه‌ها [English]
- education and training
- family responsibilities
- government responsibilities
This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
قرآن کریم
نهج‌البلاغة
- آمدی، عبدالواحد بن محمد ، غرر الحکم و درر الکلم، محقق: مصطفی درایتی، جلد 1، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1366.
- ابراهیمی، محمد و همکاران ، درآمدی برحقوق اسلامی، تهران، سمت، 1383.
- ابن‌فارس، ابوالحسین، احمد بن زکریا، معجم مقائیس اللغة، قم، منشورات مکتب التبلیغ الإسلامی التابع للحوزة العلمیة، 1404ق.
- ابن‌منظور، محمد بن مکرم ، لسان‌العرب، جلد 10/11، بیروت، دارصادر، الثالثة، 1414ق.
- اعرافی، علیرضا، فقه تربیتی، جلد یک، قم، مؤسسه فرهنگی اشراق و عرفان، 1395.
- انصاری، باقر ، حق بر تعلیم و تربیت، تهران، مؤسسه پژوهشی برنامه‌ریزی درسی و نوآوری‌های آموزشی، 1386.
- باغستانی، اسماعیل و محسن معینی، تعلیم و تربیت در تمدن اسلامی، تهران، نشر کتاب مرجع، 1388.
- باقری، خسرو ، هویت علم دینی، تهران، سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1382.
- بروجردی، سید محمدحسین ، جامع الاحادیث، قم، المهر،1380.
- بناری، علی‌همت ، نگرشی بر تعامل فقه وتربیت، قم، مؤسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی؟ره؟، 1388.
- جمع من المحققین ، أحکام الأطفال، جلد 3، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار؟عهم؟، 1428ق.
- حجتی، سید محمد باقر ، اسلام و تعلیم و تربیت، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1385.
- حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل‌الشیعة، جلد 11 و 15، قم، آل‌البیت؟عهم؟، 1409ق.
- حلی، ابومنصور جمال‌الدین حسن ، نهایةالاحکام فی معرفةالاحکام، قم، اسماعیلیان، 1410ق.
- خمینی، سید روح‌الله ، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؟ره؟،
- دهخدا، علی‌اکبر ، لغت‌نامه دهخدا، جلد6. تهران، دانشگاه تهران، 1377.
- راغب اصفهانی، حسین، مفردات الفاظ قرآن، الطبعة الأولی، بیروت، دارالقلم، 1412ق.
- رفیعی، بهروز، آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم وتربیت و مبانی آن، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1392.
- سبحانی تبریزی، جعفر ، فروغ ابدیت، قم، بوستان کتاب، 1385.
- شهیدثانی، زین الدین ، منیة المرید، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1405ق.
- طباطبائی حائری، سیدعلی ، ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل، جلد12، قم، آل‌البیت؟عهم؟، 1418ق.
- طوسی، محمدبن حسن ، الخلاف، جلد1، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1407ق.
- علم‌الهدی، جمیله ، فلسفه تعلیم و تربیت رسمی، تهران، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، 1386.
- فاضل لنکرانی، محمد ، موسوعة احکام الاطفال و أدلتها، قم، مرکز فقه الائمة الاطهار؟عهم؟ ،1427ق.
- فراهیدی، خلیل بن احمد ، کتاب العین، قم، دارالهجره، 1409ق.
- قائمی، علی، در مکتب احیاگر تشیع امام جعفر صادق؟ع؟، تهران، امیری، 1377.
- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران، مؤسسه انجام کتاب.
- مصطفوی، حسن ، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1412ق.
- موسوی خوئی، سید ابوالقاسم ، معتمد عروة الوثقی، جلد اول، قم، دارالعلم، 1416ق.
- نوری طبرسی، حسین ، مستدرک الوسائل، جلد2، قم، آل‌البیت؟عهم؟،1366.
)