نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه علوم تربیتی مجتمع آموزش عالی علوم انسانی وابسته به جامعه‌المصطفی
2 دانشجوی دکترای علوم تربیتی مجتمع آموزش عالی علوم انسانی وابسته به جامعة‌المصطفی
چکیده
تبیین قلمرو فقهی عزاداری (به‌مثابه روش تربیتی)
این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی و به‌منظور بررسی قلمرو فقهی عزاداری، به‌مثابه یک روش تربیتی، انجام شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد با این‌که اندوه و عزاداری برای معصومین؟عهم؟ و همچنین متوفی از اهمیت تربیتی و روانی زیادی برخوردار است، در مورد قلمرو و حد و مرز آن از منظر فقه اسلامی اختلاف نظر وجود دارد. برخی بر کراهت مطلق یا حرمت بیش از سه روز، و برخی دیگر بر جواز تأکید می‌ورزند. قائلان به جواز نیز در عدم تحدید زمانی و تحدید تا سه روز، متفاوت‌اند. نظر اهل سنت نیز در این مورد مختلف است. بااین‌همه، اندوه و عزاداری برای معصومین؟عهم؟ و همچنین برای شوهر متوفا استثناست. عزاداری برای معصومین؟عهم؟ همیشه امری مقدس و ارزشمند است؛ زیرا در مراسم عزا و بزرگداشت ایشان، احیای امر اهل‌بیت؟عهم؟، بیان فضایل و سیره آنان مطرح می‌شود. همچنین عزاداری زن برای شوهر، براساس قرآن و سنت، چهار ماه و ده روز، به‌عنوان عده وفات، واجب است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Explaining the Jurisprudential Realm of Mourning (as an Educational Method)
نویسندگان [English]
- Hossein Karamad 1
- mohammad ayub arefi 2
1 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Higher Education Complex, Humanities, affiliated to Al-Mustafa International University
2 PhD student in Educational Sciences, Humanities Higher Education Complex, affiliated to the Al-Mustafa International University
چکیده [English]
This research has been done using analytical and descriptive methods in a bid to study the jurisprudential realm of mourning as an educational method. The findings show that although grief and mourning for the Infallibles (a) and the deceased is of great educational and psychological importance, there is disagreement about its limits and boundaries from the perspective of Islamic jurisprudence. Some jurists maintain that it is absolutely reprehensible to mourn for more than three days while others say that it is forbidden, and there is a third group of scholars who believe that mourning is permissible. Those who permit mourning also disagree in limiting the time up to three days. Sunnis also differ in their opinions in this regard. However, mourning for the Infallibles and for the deceased husband is an exception. Mourning for the Infallibles (a) is always sacrosanct and recommended, because the commemoration ceremonies provide an occasion in which the stories of the Ahl al-Bayt (a) are narrated, their virtues, merits and manners are discussed. Also, according to the Qur'an and Sunnah, a woman's mourning for her husband is obligatory in the sense that she should observe waiting period for four months and ten days. That is when she is not allowed to marry another man or wear makeup and fashionable dresses.
کلیدواژه‌ها [English]
- grief
- mourning
- lamentation
- mourning for the Imams
- mourning for the deceased
This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
قرآن کریم
- ابن بابویه، محمد بن علی، الأمالی (للصدوق)، تهران، کتابچی ، ششم، 1376ش.
- ابن شهرآشوب، محمدبن علی، مناقب آل ابیطالب، قم، نشرعلامه، 1379ق.
- ابن قدامه، عبدالله، المغنی،بیروت، دارالکتاب العربی، بی‌تا.
- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، بینا، سوم، 1414ق.
- احسایی، ابن ابی‌جمهور، محمد بن علی، عوالی اللئالی العزیزیة،قم، دار سید الشهداء للنشر، اول، 1405ق.
- اصبحی، مالک بن انس، المدوّنة الکبری، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1426ق.
- اصفهانی، فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،اول، 1416ق.
- اصفهانی، سیدابوالحسن، وسیلة النجاة (مع حواشی الگلپایگانی)، قم، چاپخانه مهر، اول، 1393ق.
- بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، بیروت، داراحیاءالتراث العربی، بی‌تا.
- تبریزی، جعفر سبحانی، نظام الطلاق فی الشریعة الإسلامیة الغراء، قم، مؤسسه امام صادق؟ع؟، اول، 1414ق.
- تهرانی، حسین، سؤالات ما، قم، نشر حاذق، سیزدهم، 1390.
- حر عاملی، محمد بن حسن 1409ق، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت؟عهم؟، اول.
- حسینی تهرانی، رساله اربعین در فرهنگ شیعه، تهران، نشر مکتب وحی،دوم، 1395ش.
- حلبی، ابوالصلاح، تقی‌الدین بن نجم‌الدین، الکافی فی الفقه، اصفهان، کتابخانه عمومی امام امیرالمؤمنین؟ع؟، اول، 1403ق.
- حلّی، ابن‌ادریس، محمد بن منصور بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دوم، 1410ق.
- حلی، فخرالمحققین، محمدبن حسن، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، مؤسسه اسماعیلیان، اول، 1387ق.
- حلّی، مقداد بن عبدالله سیوری، کنز العرفان فی فقه القرآن، قم، انتشارات مرتضوی، اول، 1425ق.
- حلّی، محقق، نجم‌الدین، جعفر بن حسن، المعتبر فی شرح المختصر، قم، مؤسسه سیدالشهداء؟ع؟، اول، 1407ق.
- حلّی، یحیی بن سعید، الجامع للشرائع، قم، مؤسسة سید الشهداء العلمیة،اول، 1405ق.
- خمینی روح الله، تحریر الوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، اول، بی‌تا.
- خمینی، سید روح الله موسوی،تحریر الوسیلة، مترجم: اسلامی، علی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،بیست و یکم، 1425ق.
- دهخدا، علی‌اکبر، لغتنامه دهخدا، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، اول، 1373ش.
- زحیلی، وهبه مصطفی، الفقه الاسلامی و أدلته، دمشق، بینا، 1418ق.
- سبزواری، محقق، محمدباقر بن محمد مؤمن، کفایة الأحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،اول، 1423ق.
- شیرازی، سید صادق، العروة الوثقی مع حاشیة السید صادق الشیرازی، قم، دارالانصار، بی‌تا.
- طبسی، محمدجواد، البکاء علی المیت، بی‌جا، بینا، بی‌تا.
- طوسی، ابوجعفر، محمد بن حسن، الخلاف، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اول، 1407ق.
- __________ ، المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، سوم، 1387ق.
- عاملی (شهید اول)، محمد بن مکی ، ذکری الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، مؤسسه آل البیت؟عهم؟، اول، 1419ق.
- عاملی( شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّی _ کلانتر)، قم، کتابفروشی داوری، اول، 1410ق.
- ---------------، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، اول، 1413ق.
- عسقلانی، احمدبن حجر، فتح الباری بشرح صحیح البخاری، بیروت، دار المعرفة للطباعة والنشر، بی‌تا.
- غزالی اصفهانی، علی، دانستنی‌های فاطمی، قم، عطر عترت،نسخه دیجیتالی، 1388.
- فیض کاشانی، محمد ، المحجة البیضا، قم، مؤسسة النشرالاسلامی،چهارم، 1417ق.
- __________ ، مفاتیح الشرائع، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی،اول، 1401ق.
- __________ ، النخبة، تحقیق انصاری قمی، تهران، مرکز الطباعة والنشر، دوم، 1418ق.
- قاضی طباطبای، سید محمد علی، تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهدا؟ع؟، قم، بنیاد علمی و فرهنگی شهید آیة الله قاضی طباطبائی، سوم، 1368ش.
- قمی، شیخ عباس ، منتهی الآمال، تهران، نشر کتابچی، دوم، 1371ش.
- مجلسی، محمدباقر ، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفا،1404ق.
- __________ ، ملاذالاخیار، قم، نشرکتابخانه مرعشی نجفی،اول، 1406ق.
- مرعشی نجفی، سید شهاب‌الدین، ملحقات احقاق الحق، قم، مکتبة آیةالله المرعشی النجفی، اول، 1409ق.
- مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج25، تهران، صدرا، بی‌تا.
- مغربی، ابوحنیفه، نعمان بن محمد تمیمی، دعائم الإسلام، قم، مؤسسه آل البیت؟عهم؟، دوم، 1385ق.
- نجفی، محمد حسن ، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت ، دار إحیاء التراث العربی، هفتم، 1404ق.
- __________ ، نجاة العباد (المحشّی)بی جا، بی نا، اول، 1318ق.
- نجفی، کاشف الغطاء، حسن بن جعفر بن خضر ، أنوار الفقاهة _ کتاب الطلاق (لکاشف الغطاء، حسن)، نجف اشرف ، مؤسسه کاشف الغطاء، اول، 1422ق.
- نراقی، مولی احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، مؤسسه آل البیت؟عهم؟، اول، 1415ق.
- نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت، مؤسسه آل البیت؟عهم؟، اول، 1408ق.
- نووی، محی الدین، روضة الطالبین، فقه شافعی، الشیخ عادل أحمد عبد الموجود، الشیخ علی محمد معوض، بیروت ، دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
- یزدی طباطبائی، سید محمد کاظم ، العروة الوثقی المحشّی)، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،اول، 1419ق.
- __________ ، تکملة العروة الوثقی، قم، کتابفروشی داوری، اول، 1414ق.
- وبسایت ویکی شیعه.
)