نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
سطح 4 فقه و اصول حوزه علمیه قم
چکیده
بررسی تأثیرهای مثبت و منفی سرگرمی‌های امروزی بر میانسالان از منظر فقه اسلامی، به دلیل تغییرات مهمی که بر شخصیت افراد در این سنین دارد، موضوعی چالش‌برانگیز و ضروری است. هدف این پژوهش، تحلیل تأثیرات سرگرمی‌ها و ارائه راهکارهایی از منظر فقه اسلامی برای استفاده بهینه از آن‌هاست. نتایج پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی نشان می‌دهد که سرگرمی می‌تواند به میانسالان در حل بحران‌هایی مانند ارزیابی بهتر از گذشته و بهبود توانایی‌های جسمی کمک کند. برخی از تأثیرات مثبت سرگرمی شامل آرمیدگی، شادی‌آوری، غفلت از امور ملال‌آور و تخلیه هیجانات مزاحم است. بر اساس آموزه‌های فقهی، سرگرمی باید حلال باشد و فرد را از اهداف مهم خود بازندارد؛ همچنین سرگرمی نباید به امور حرام منجر شود و به سلامتی آسیب برساند. از منظر فقه اسلامی، پرداختن به سرگرمی حلال یکی از مؤلفه‌های اساسی زندگی خردمندانه است و عدم اختصاص وقت به آن، نه تنها رفتاری غیر عقلایی و مکروه است؛ بلکه می‌تواند به غفلت از واجبات دینی و مسئولیت‌های اجتماعی منجر شود؛ بنابراین، سرگرمی‌های مشروع و حلال در زندگی میانسالان در برخی موارد می‌تواند وجوب شرعی داشته باشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Examining the Impact of Entertainment on Middle-Aged Individuals from the Perspective of Islamic Jurisprudence
نویسنده [English]
- seyyedabdollah mirkhandan
4th level of jurisprudence and principles of Qom seminary
چکیده [English]
Analyzing the positive and negative effects of contemporary entertainment on middle-aged individuals from the perspective of Islamic jurisprudence is a challenging and necessary topic due to the significant changes it brings to individuals' personalities at this age. The aim of this research is to analyze the effects of entertainment and provide solutions from the viewpoint of Islamic jurisprudence for its optimal use. The results of the research, using a descriptive-analytical method, indicate that entertainment can assist middle-aged individuals in resolving crises such as better evaluation of the past and improving physical abilities. Some positive effects of entertainment include relaxation, joy, distraction from tedious matters, and the release of disruptive emotions. According to jurisprudential teachings, entertainment must be permissible and should not divert an individual from their important goals; furthermore, it should not lead to prohibited matters or harm health. From the perspective of Islamic jurisprudence, engaging in permissible entertainment is one of the fundamental components of a wise life, and neglecting to allocate time for it is not only an irrational and disliked behavior but can also lead to neglecting religious obligations and social responsibilities. Therefore, permissible and lawful entertainment in the lives of middle-aged individuals can, in some cases, be considered a religious obligation.
کلیدواژه‌ها [English]
- Age groups
- play
- amusement
- entertainment
- Imamite jurisprudence
- leisure time
قرآن کریم.
* نهج‌البلاغه، شریف الرضی، محمد بن حسین، قم، هجرت، 1414 ق.
- ابن‌بابویه، محمد بن علی، الخصال، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1362 ش.
- ابن‌بابویه، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1413 ق.
- ابن‌بابویه، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم، دار الشریف الرضی للنشر، 1406 ق.
- ابن‌شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1404 ق.
- اسماعیلی، مجید و انصاری‌پور، علی‌اصغر، «ارزیابی جواز اشتغال به سرگرمی در فقه امامیه»، پژوهش‌های فقهی تا اجتهاد، شماره 9، صص 49-70، بهار و تابستان 1400 ش.
- اکبرزاده، نسرین، گذر از نوجوانی به پیری، تهران، مؤلف، 1376 ش.
- الامام الرضا، علی بن موسی، فقه الرضا، مشهد، مؤسسه آل البیت (ع)، 1406 ق.
- ایروانی، جواد و حائری، محمدحسن، «بررسی مسئله حرمت لهو به عنوان قاعده فقهی»، مطالعات اسلامی فقه و اصول، شماره 83، صص ۴۳ – ۸۰، 1388 ش.
- برک، لورا ای، روانشناسی رشد، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران، چاپ پنجم، ارسباران، 1385 ش.
- تاپار، جی دی، میانسالی و بعد از آن، ترجمه مهدی قراچه‌داغی، تهران، نخستین، 1380 ش.
- تمیمی‌آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم و درر الکلم، قم، دارالکتب اسلامی، 1410 ق.
- رایس، فیلیپ، رشد انسان: روانشناسی از تولد تا مرگ، ترجمه مهشید فروغان، تهران، چاپ سوم، ارجمند، 1387 ش.
- دیلمی، حسن بن محمد، إرشاد القلوب إلی الصواب (للدیلمی)، قم، الشریف الرضی، 1412 ق.
- ذکایی، محمدسعید، سبک‌های فراغتی جوانان، تهران، نشر تیسا، ۱۳۹۱ ش.
- شرف‌الدین، حسین، سرگرمی رسانه‌ای، رویکردی اسلامی-ارتباطی به سرگرمی در سیمای ملی، قم، مؤسسه امام خمینی، 1394 ش.
- شرف‌الدین، حسین، «رویکرد اخلاقی به سرگرمی در رسانه ملی»، در کتاب مجموعه مقالات اولین همایش علمی پژوهشی اخلاق و رسانه، جلد 1، صص 491-527، 1398 ش.
- شولتز، دوان و شولتز، سیدنی آلن، نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران، چاپ نهم، مؤسسه نشر ویرایش، 1385 ش.
- طبرسی، علی بن حسن، مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، نجف، سال چاپ: 1385 ق.
- طوسی، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، مصحح: خرسان، حسن الموسوی، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، 1407 ق.
- غفرانی، محمد و آیت‌اللّه‌زاده شیرازی، مرتضی، فرهنگ اصطلاحات روز، تهران، امیرکبیر، 1390 ش.
- فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، قم، انتشارات رضی، 1375 ش.
- فتحی، آیت‌الله و دیگران، «تأثیر میزان استفاده از فضای مجازی بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و اضطراب کرونای جوانان»، روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی، جلد ۲۶، شماره ۳، صص ۳۴۷-۳۳۲، پاییز، ویژه‌نامه کووید ۱۹، ۱۳۹۹ ش.
- فجری، علیرضا و فجری، محمدمهدی، «راهکارهای صیانت از خانواده در برابر آسیب‌های فضای مجازی»، اخلاق، سال هفتم، شماره ۲۸، پیاپی ۵۰، صص ۸۴-۶۱، زمستان ۱۳۹۶ ش.
- کالینگوود، رابین جورج، اصول هنر، ترجمه عبدالله سالاروند، تهران، نقش جهان، 1400 ش.
- لیثی واسطی، علی بن محمد، عیون الحکم و المواعظ (للیثی)، محقق: حسنی بیرجندی، حسین، قم، دار الحدیث، 1376 ش.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1403 ق.
- مصباح‌یزدی، محمدتقی، فلسفه اخلاق، محقق: شریفی، احمد حسین، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1382 ش.
- میرخندان، سید عبد اللّه و خیری، حسن، «واکاوی مفهومی فراغت و سرگرمی از دیدگاه اسلامی»، مطالعات فرهنگی اجتماعی حوزه، دوره 6، شماره 12، صص 47-68، 1401 ش.
- ورام بن أبی‌فراس، مسعود بن عیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر (مجموعة ورّام)، قم، مکتبه فقیه، 1410 ق.
- Bruce, Steve & Yearley, Steve, The SAGE Dictionary of Sociology, London, SAGE Publications, 2006 AD.
- Smelser, Neil & Baltes, Paul, International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, Elsevier Science, 2001 AD.
- Surdam, David George, Century of the Leisured MassesCentury of the Leisured Masses Entertainment and the Transformation of Twentieth-Century America, New York, Oxford University Press, 2015 AD.
)