نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدصادق عادلی ¹
• مجید طرقی ²
• عباسعلی شاملی ³

¹ دانشجوی دکتری گروه علوم تربیتی، مجتمع آموزش عالی علوم انسانی- اسلامی، جامعة المصطفی العالمیه، غزنی، افغانستان

² گروه علوم تربیتی، مجتمع آموزش عالی علوم انسانی- اسلامی، جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران

³ گروه اخلاق ، مجتمع آموزش عالی علوم انسانی- اسلامی، جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران

چکیده

در این تحقیق مؤلفه‌های عدالت آموزشی در قرآن، مورد بحث واقع شده است. در این پژوهش، از دو روش توصیفی- تحلیلی و روش استنطاقی که روشی نو در معناشناسی قرآن است، استفاده شده است. هدف در این تحقیق، دست‌یابی به‌ملاک‌های عدالت آموزشی از منظر معارف قرآن است. تلاش محقق در این مقاله بر این است که نخست آیات قرآنی ناظر بر عدالت را دسته بندی کند. آیات یادشده در سه‌ دسته به‌شکل زیر طبقه‌بندی شده است: دستۀ اول، آیات حاوی واژه عدالت؛ دستۀ دوم آیات حاوی واژگان قِسط، میزان و قسطاس مستقیم؛ دستۀ سوم، آیات حاوی محتوای عدالت است. سپس پرسش برخاسته از ضرورت وجود عدالت در تعلیم و تربیت را براساس روش استنطاقی به‌آیات یادشده عرضه کرده و با استفاده از منطق معناشناسی، پاسخ قرآن را نسبت به‌مؤلفه‌های عدالت آموزشی، مطابق شرح زیر به‌دست آورده است: دلالت اطلاق دستۀ اول آیات، شامل همه مؤلفه‌های عدالت آموزشی است. دستۀ دوم آیات، بیان‌گر آن است که مفهوم قِسط، با مفهوم عدالت یکی است. دو مفهوم «میزان» و «قِسطاس مستقیم»، در تعلیم و تربیت، به‌مؤلفه‌های عدالت آموزشی، به‌عنوان سنجه‌های خدشه‌ناپذیر اشاره دارند. آیه «لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءَهُمْ» بیان‌گر جامع‌ترین قانون عدالت در قرآن است؛ بنابراین، همۀ مؤلفه‌های عدالت آموزشی از مصادیق آن است.

کلیدواژه‌ها

• عدالت آموزشی
• مؤلفه‌های عدالت آموزشی
• روش استنطاقی و تعلیم و تربیت

عنوان مقاله [English]

Components of Educational Justice in the Quran

نویسندگان [English]

• Mohammad Sadeq Adeli ¹
• Majid Toroghi ²
• Abasali Shameli ³

¹ . PhD student in the Department of Educational Sciences, Al-Mustafa University of Humanities, Ghazni, Afghanistan

² . Department of Educational Sciences, Al-Mustafa University of Humanities, Qom, Iran

³ Department of Ethics, Al-Mustafa University of Humanities, Qom, Iran: (ashameli@hotmail.com)

چکیده [English]

 In this study, the components of educational justice in the Quran have been discussed. In this research, both descriptive-analytical and dialectical methods, which is a new method in Quranic semantics, have been used. The aim of this research is to achieve the criteria of educational justice from the perspective of Quranic teachings. The researcher's effort in this article is to first categorize the Quranic verses related to justice. The mentioned verses have been classified into three categories as follows: the first category includes verses containing the word justice; the second category includes verses containing the words qist, mizan, and qistas mustaqim; the third category includes verses containing the content of justice. Then, the question of the necessity of justice in education and upbringing has been presented based on the dialectical method and using semantic logic, the Quran's response to the components of educational justice has been obtained as follows: the application of the first category of verses encompasses all the components of educational justice. The second category of verses indicates that the concept of qist is synonymous with the concept of justice. The two concepts of "mizan" and "qistas mustaqim" in education and upbringing refer to the components of educational justice as indisputable criteria. The verse "Do not deprive people of their things" is the most comprehensive law of justice in the Quran; therefore, all the components of educational justice are examples of it.

کلیدواژه‌ها [English]

• Educational justice
• components of educational justice
• dialectical method
• education and upbringing