مطالعات فقه تربیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم تربیتی، مجتمع عالی علوم انسانی، جامعة المصطفی العالمیة، افغانستان

2 گروه علوم تربیتی، مجتمع آموزش عالی علوم انسانی، جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران

10.22034/mft.2023.15884.1272

چکیده

تحقیق حاضر، با عنوان «مراحل الگوی تربیت معنوی در آموزه‌های اسلامی»، به بررسی الگوی تربیت در آیات و روایات پرداخته است. در عصر حاضر، الگوهای فراوانی برای تربیت معنوی و رسیدن به معنویت وجود دارد.«تربیت معنوی» با تکیه برآموزه‌های اسلامی یکی از الگوهای مهم تربیتی محسوب می‌شود. هدف از بررسی الگوی تربیت معنوی در قرآن و روایات، گامی در جهت سیراب کردن بشر تشنه از معنویت است تا بتواند مسیر درست زندگی را بپیماید و به تنظیم بهتر رابطه انسان با خودش، خداوند، همنوعان و طبیعت بپردازد. این پژوهش، بر ارائه مراحل الگوی تربیت معنوی در آموزه‌های اسلامی، شامل آماده‌سازی، شناخت، درونی سازی و اعمال صالح تاکید دارد که در راستای تحصیل سعادت دنیوی و اخروی است.
روش تحقیق در این مقاله، روش تحلیلی – توصیفی با تحلیل و استنتاج از محتوا است، روش گردآوری مطالب، اسنادی است و با استفاده از کتابخانه و تحلیل آیات قرآن کریم و احادیث و دسته‌بندی آن‌ها، الگوی تربیت معنوی استخراج گردیده است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Stages of the Model of Spiritual Education in Islamic Education

نویسندگان [English]

  • Mohammad aref Sedaghat 1
  • Majid Toroghi 2

1 PhD candidate, department of educational sciences, Higher Humanities Education, al-Mustafa Int’l University, Afghanistan

2 Department of educational sciences, Higher Humanities Complex, al-Mustafa Int’l University, Qom, Iran

چکیده [English]

The current research, entitled "Stages of the model of spiritual training in Islamic teachings", has investigated the model of education in verses and traditions. In today's age, there are many models for spiritual training and attaining spirituality, and spiritual education based on Islamic teachings is considered one of the important pedagogical models. The purpose of examining the model of spiritual education in the Quran and traditions is to fill the human thirst with spirituality so that he can follow the right path of life and to better regulate the relationship of man with himself, God, fellow human beings and nature. This research, by presenting the steps of the model of spiritual education in Islamic teachings, including preparation, knowledge, internalization and righteous deeds, emphasizes that the result will be happiness in this worldly life and the hereafter.
The research method in this article is the analytical-descriptive method and the inference method and content analysis. The educational model has been extracted based on the information obtained from library resources as well as the verses of the Holy Quran and Prophetic tradition.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Steps
  • model
  • spiritual education
  • model of spiritual education
قرآن کریم
ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر فی علم التفسیر، تحقیق: عبدالرزاق المهدی، اول، دار الکتاب العربی، بیروت، 1422ق.
ابن فارس، أحمد بن فارس، معجم المقایس اللغه، تحقیق: هارون، عبدالسلام محمد، اول‏، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1404ق.
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، تحقیق: محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح‏، اول، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 1408ق.
 انصاریان، حسین، تفسیر حکیم، اول، قم، انتشارات دار العرفان، بی‌تا.
 بقوسیان، ژان و محمدی، سعید و بهرام پور، محمد پیام، انسان 2020 (مهارتهای فوق‌العاده ضروری برای هر انسان موفق در سال 2020)، تهران، انتشارات تعالی، 1399.
 بیهقی، ابوبکر احمد بن الحسین، شعب الإیمان، تحقیق: محمد السعید بسیونی زغلول، دارالکتب العلمیه، بیروت، 1410ق.
 تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، تصنیف غررالحکم و دررالکلم‏، تحقیق و تصحیح: مصطفی درایتی، اول، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1366.
 حافظ شیرازی، خواجه شمس‌الدین محمد، دیوان حافظ، تصحیح: علی‌محمد رفیعی، پنجم، تهران، انتشارات قدیانی، 1374.
 سالاری فر، محمدرضا و دیگران، بهداشت روانی با نگرش به منابع اسلامی، اول، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1389.
 سیف، علی‌اکبر، روان‌شناسی پرورشی نوین: یادگیری و آموزش، ویرایش هفتم، نهم، تهران، نشر دوران، 1395.
 شبلی نعمانی، تاریخ علم کلام، ترجمه سید محمد تقی فخر داعى‏، اول، تهران‏، انتشارات اساطیر، 1386.
 صدوق، محمد بن علی بن بابویه قمی، الخصال، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، 1362.
 طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، پنجم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1374.
 طبرسی، فضل بن حسن، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، سوم، تهران، ناصرخسرو، 1372.
 طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، اول، بیروت، دارالمعرفه، 1412ق.
 طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین‏، تحقیق: احمد حسینی اشکوری، سوم، تهران، انتشارات مرتضوی‏، 1375.
 طوسى، محمد بن الحسن، الأمالی (للطوسی)، تحقیق: مؤسسة البعثه، اول، قم، دارالثقافه، 1414ق.
 فیروزآبادی، مجدالدین محمد بن یعقوب، معجم القاموس المحیط، ترتیب: خلیل مأمون شیحا، سوم، بیروت، انتشارات دارالمعرفه، 1429ق/ 2004م.
 قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن‏، ششم‏، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، 1412.
 قرطبی، ابی‌عبدالله محمد بن احمد الانصاری، الجامع لاحکام القرآن، اول، مؤسسة التاریخ العربی، بیروت، 1405ق.
 کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، چهارم، تهران، دار الکتب الإسلامیه، 1365.
مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏، سوم، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1430ق.
 مکارم شیرازی، ناصر و گروهی از دانشمندان، تفسیر نمونه، بیست و یکم، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1386.
موسوی خمینی، روح‌الله، صحیفۀ امام، اول، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1378.
 میری، محمد، بررسی مراحل سلوکی «تخلیه» «تحلیه» «تجلیه» و «فنا» در عرفان اسلامی، فصلنامه علمی عرفان اسلامی سال هفدهم، شماره 65، پاییز 1399.
 نراقی، احمد بن محمدمهدی، معراج السعاده، ششم، قم، انتشارات هجرت، 1378.
 هاشمى رفسنجانى، اکبر، فرهنگ قرآن‏، دوم‏، قم‏، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، 1383.