مطالعات فقه تربیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم

2 پژوهشگر مؤسسه فرهنگی اشراق و عرفان

چکیده

< p>دعا یکی از اصلی‌ترین آموزه‌های اسلامی است. دعا در اسلام _ به جز ادعیه قرآنی که وحیانی‌اند _ بیان دیگری از آموزه‌های وحی در جهت تربیت فرد و تأمین سلامت جامعه است. دعا روشی است که همزمان حاوی پیام‌های تعلیم، تربیت و تعبد است. مکتب انسان‌ساز دعا، علاوه بر خودسازی، با نزدیک شدن به مبدأ هستی، سهم مهمی نیز در تربیت دیگران دارد. فرزندان عزیزترین و دلنشین‌ترین افراد پیرامونی هر شخص‌اند که «دعا» می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در هدایت و سعادت آنان داشته باشد. این تحقیق به دنبال این موضوع خواهد بود که احکام مربوط به وظیفه‌مندی والدین در تربیت فرزندان با روش «دعا» را قبل از تولد به سبک اجتهادی، استخراج نماید. مکتب اسلام، برای نیل به سعادت و صلاح فرزندان، قبل از تولد نیز به این مسئله توجه جدی داشته و در برنامه‌های تربیتی خود، به این روش اساسی تأکید ورزیده است. بنابراین، دعای والدین برای فرزندان قبل از تولد آن‌ها از احکام استحبابی و اخلاقی اسلام است که برای اثبات آن می‌توان از ادله متعدد عقلی و نقلی استفاده کرد. از جمله نتایج این پژوهش این است که دعای والدین برای فرزندان، آثار وضعی و برکات فراوان دارد که در طول حیات و در عرصه‌های مختلف زندگی، موفقیت‌های بزرگی را برای فرزند رقم می‌زند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential study of parents' prayers for children before birth (as an educational method)

نویسنده [English]

  • SEYED ABBAS Mousavi 2

1

2 Researcher of the Cultural Institute of Enlightenment and Mysticism

چکیده [English]

Prayer is one of the main Islamic teachings. Prayer in Islam - apart from the Qur'anic prayers which are revelatory - is another expression of the teachings of revelation in order to educate the individual and ensure the health of society. Prayer is a method that simultaneously contains the messages of education, training and worship. The humanizing school of prayer, in addition to self-improvement, has an important role in educating others as it approaches the origin of existence.
Children are the dearest and most pleasing people around any person, and "prayer" can play a decisive role in their guidance and happiness.
This research will seek to extract the rulings related to the duty of parents in raising their children by the method of "prayer" before birth in the ijtihad style.

In order to achieve the happiness and well-being of children, the school of Islam has paid serious attention to this issue before birth and has emphasized this basic method in its educational programs. Therefore, the parents' prayer for their children before they are born is one of the recommended and moral rules of Islam, which can be proved by various rational and narrative arguments.
One of the results of this study is that parents' prayers for their children have many situational effects and blessings that bring great success to the child during her life and in different areas of life

کلیدواژه‌ها [English]

  • Supplication
  • Parents
  • Child
  • Education
  • Parenting
منابع
1. قرآن کریم، ترجمه: ناصر مکارم شیرازی، قم: مدرسه امام علی بن ابی‌طالب‌؟ع؟، 1378ش.
2. نهج البلاغة، گردآوری: سید رضی، تصحیح: صبحی صالح، قم: هجرت، 1414ق.
3. صحیفة سجادیة، امام سجاد، علی بن الحسین‌؟ع؟، قم: دفتر نشر الهادی، 1376ش.
4. ابن ابی‌جمهور احسائی، محمد بن زین‌الدین، عوالی اللئالی العزیزیة، قم: دار سید الشهداء للنشر، 1405ق.
5. ابن اشعث، محمد بن محمد، الجعفریات (الأشعثیات)، تهران: مکتبة النینوی الحدیثة، بی‌تا.
6. ابن سیده، علی بن اسماعیل، المحکم و المحیط الأعظم، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1421ق.
7. __________، المخصص، تحقیق: خلیل ابراهیم جفال، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1417ق.
8. ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1420ق.
9. ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغة، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1421ق.
10.اعرافی، علیرضا، تربیت فرزند با رویکرد فقهی، تحقیق: سید نقی موسوی، قم: مؤسسه اشراق و عرفان، 1393ش.
11.__________، خارج فقه تربیتی (تربیت خانوادگی: روش دعا)، 9/9/1389ش.
12.__________، جواد ابراهیمی، «وظیفه خانواده در تربیت دینی فرزندان از منظر سیره»، دوفصلنامه مطالعات فقه تربیتی، سال پنجم، شماره 11، 1398ش. ص63 _ 87.
13.انصاری، شیخ مرتضی، فرائد الأصول، قم: جامعه مدرسین، 1382ش.
14.پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحة، تهران: دنیای دانش، چاپ چهارم، 1382ش.
15.جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح تاج اللغة، بیروت: دار العلم للملایین، 1399ق.
16.حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم: مؤسسه آل البیت‌؟ع؟، 1409ق.
17.دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1373ش.
18.الدیلمی، شیرویه بن شهردار، فردوس الأخبار، بیروت: دار الکتاب العربی، 1425ق.
19.دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب الی الصواب، قم: نشر الشریف الرضی، 1412ق.
20.راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دار القلم، 1412ق.
21.راوندی کاشانی، فضل الله، النوادر، ترجمه: صادقی اردستانی، تهران: بنیاد فرهنگ اسلامی، 1376ش.
22.روحانی، سید محمدصادق، فقه المسائل المستحدثة، قم: مؤسسة دار الکتاب، 1431ق.
23.سید بن طاوس، علی بن موسی، الدروع الواقیة، بیروت: موسسة آل البیت‌؟عهم؟، 1415ق.
24.شیخ صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم: انتشارات جامعه مدرسین، 1413ق.
25.شیخ طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، قم: دار الثقافة، 1414ق.
26.__________، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: مکتب الإعلامی الإسلامی، 1409ق.
27.__________، الخلاف، قم: جامعه مدرسین، 1407ق.
28.__________، الفهرست، نجف، المکتبة المرتضویة، بی‌تا.
29.__________، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت: دار الکتاب العربی، 1421ق.
30.__________، تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1407ق.
31.صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد، المحیط فی اللغة، بیروت: نشر عالم الکتاب، 1414ق.
32.طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعه مدرسین، 1417ق.
33.طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الأخلاق، قم: شریف رضی، 1370ش.
34.طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، تهران: انتشارات ناصر خسرو، 1372ش.
35.عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران: نشر فرهنگ اندیشمندان، 1388ش.
36.فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، قم: انتشارات رضی، 1375ش.
37.فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم: نشر هجرت، 1410ق.
38.فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1415ق.
39.فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، قم: موسسة دار الهجرة، 1414ق.
40.قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، قم: دار الکتب العلمیة، 1404ق.
41.کفعمی، علی بن ابراهیم، المصباح، قم: دار الرضی، 1405ق.
42.کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1407ق.
43.مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1403ق.
44.مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، زبدة البیان فی احکام القرآن، تهران: مکتبة المرتضویة، ]بی‌تا[.
45.موسوی خوئی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، قم: مرکز نشر آثار شیعه، 1410ق.
46.نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، قم: جامعه مدرسین، 1365ش.
47.نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، تحقیق: عباس قوچانی، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1365ش.