مطالعات فقه تربیتی

باز‌پژوهی عمیق ادلّۀ فقهی لزوم تعلیم و تربیت نماز به فرزندان نابالغ

اسماعیل عطائی کچوئی؛ مجید طرقی

دوره 11، شماره 22 ، اسفند 1403، ، صفحه 83-107

https://doi.org/10.22034/mft.2025.20044.1407

چکیده

بنا بر مبانی هستی‌شناختی، فرزندان از آغاز تولّد، دو نیاز مادّی و معنوی دارند. آنها برای تأمین و جهت‌دهی نیازهای معنوی‌شان، باید تحت تعلیم و تربیت قرار گیرند که از منظر فقه‌، مسئولیّت اصلى این تعلیم ... بیشتر بنا بر مبانی هستی‌شناختی، فرزندان از آغاز تولّد، دو نیاز مادّی و معنوی دارند. آنها برای تأمین و جهت‌دهی نیازهای معنوی‌شان، باید تحت تعلیم و تربیت قرار گیرند که از منظر فقه‌، مسئولیّت اصلى این تعلیم و تربیت، بر دوش والدین است. از جملۀ مهمّ‌ترین نیازهای معنوی فرزندان، «نیاز به عبادت» است که مصداق بارز آن، «نماز» است‌؛‌ امّا به‌سبب آگاهی نداشتن والدین از وظیفه‌شان در تربیت فرزندان برای نماز، موفّقیّت چندانی در این‌باره به دست نمی‌آید. به نظر می‌رسد، از علّت‌های اصلی این ناآگاهی، عدم بحث و بررسی کامل و منسجم احکام فقهی مربوط دورۀ پیش از بلوغ فرزندان است. با توجّه به اینکه برخی از فقهاء، ادلّۀ لزوم وظیفه‌مندی والدین نسبت به تعلیم و تربیت نماز فرزندان نابالغ را کافی ندانسته‌‌ و دلیلی مستقلّ برای دیدگاه خویش بیان نکرده‌اند، مقالۀ پیش رو، بنا دارد ادله این مسئله را محور پژوهش قرار داده، با تکیه بر روش‌شناسی استنباطی و فقهی، اعتبار ادلّۀ لزوم تعلیم و تربیت نماز به فرزندان نابالغ را، بررسی و تحلیل کند. به‌اختصار نوشتار حاضر، با تأکید بر مبانی فقهی و ارائۀ تقریری نو از ادلّۀ لزوم طبق نظر گروهی از فقهاء شیعه، تعلیم و تربیت نماز به فرزندان نابالغ را بر والدین واجب می‌شمارد و مناقشات درباره ادلّه لزوم، مانند مستقل نبودن دلیل تربیتی آیه صیانت و ارشادی بودن آن را، وارد نمی‌داند.

بررسی فقهی بهداشت جسمی کودکان پس از تولد

مجید طرقی؛ علی همت بناری؛ محمد قاسم رجایی

دوره 6، شماره 12 ، اسفند 1398، ، صفحه 7-40

چکیده

چکیده 1تربیت جسمانی، به مفهوم اقدامات و فراهم کردن زمینههای رشد جسمی و تأمین نیازهای مرتبط با بدنکودک، از مهمترین ساحتهای تربیتی به شمار میآید. یکی از اقداماتی که زمینه رشد و سالمت بدنیکودک را فراهم میکند، ... بیشتر چکیده 1تربیت جسمانی، به مفهوم اقدامات و فراهم کردن زمینههای رشد جسمی و تأمین نیازهای مرتبط با بدنکودک، از مهمترین ساحتهای تربیتی به شمار میآید. یکی از اقداماتی که زمینه رشد و سالمت بدنیکودک را فراهم میکند، بهداشت جسمی است. بهداشت جسمی به مثابه یکی از عوامل تربیتی والدیندر راستای استیفای حق سالمت کودک، پس از تولد انجام میشود. در جستار پیشرو، بهداشت جسمیکودکان، در مباحثی نظیر: بهداشت بدن، بهداشت در تغذیه، توجه به ویژگیهای مرضعه، اسقاط روزه ازمرضعه و آموزش الگوی درست تغذیه به کودک، با استناد به ادله فقهی )آیات، روایات و دلیل عقل(،بررسی شده و نتایج زیر به دستآمده است:غسل دادن و تراشیدن موی سر نوزاد، ختنه کردن نوزاد پسر، انتخاب مرضعه زیبا برای کودک،الگویدرست تغذیه به کودکان.- غسل دادن و تراشیدن موی سر نوزاد و ختنه کردن نوزاد پسر، به منزله یک اقدام بهداشتی که در راستای بهداشت وتطهیر بدن کودک انجام می‌شود، از وظایف رجحانی استحبابی والدین به شمار می‌آید.- با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد شیر مادر (به ویژه آغوز) و تأثیر کم‌نظیر آن در رشد و سلامت جسمی کودک، تغذیه با شیر مادر، در اولویت و رجحان استحبابی قرار دارد.- از آنجاکه ویژگی‌های جسمی مرضعه از طریق شیر به کودک قابل انتقال است، انتخاب مرضعه زیبا مستحب بوده و گزینش مرضعه کم‌توان ذهنی و کم‌بینا، مکروه و مرجوح به شمار می‌آید. - اگر روزه ماه مبارک رمضان برای مادر ( مرضعه) موجب کاهش شیر و آسیب جسمی به کودک، شود، برای پیشگیری از آسیب‌های جسمی کودک، وجوب روزه ماه رمضان از مرضعه، ساقط می‌شود.- آموزش الگوی درست تغذیه به کودکان از دیگر اقدامات تربیتی والدین است که از منظر فقه دارای حکم رجحانی استحبابی است.

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 12 (1404)

دوره 11 (1403)

دوره 10 (1402)

دوره 9 (1401)

دوره 8 (1400)

دوره 7 (1399)

دوره 6 (1398)

دوره 5 (1397)

دوره 4 (1396)

دوره 3 (1395)

دوره 2 (1394)

دوره 1 (1393)

دوره 04 (1388)

دوره 03 (1387)

دوره 02 (1386)

دوره 01 (1384)

نویسنده = مجید طرقی

باز‌پژوهی عمیق ادلّۀ فقهی لزوم تعلیم و تربیت نماز به فرزندان نابالغ

چکیده

بررسی فقهی بهداشت جسمی کودکان پس از تولد

چکیده